Với mục tiêu tăng trưởng 8,3–8,5%, việc giải ngân 100% kế hoạch đầu tư công năm 2025 là nhiệm vụ then chốt. Trước nhiều khó khăn, Chính phủ yêu cầu hành động quyết liệt, đồng bộ từ trung ương đến địa phương để hoàn thành mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
Tiến độ phân bổ và giải ngân vốn năm 2025
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao là 899.180,2 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương (NSTW) là 423.452,9 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương (NSĐP) là 475.727,3 tỷ đồng.
Tính cả số kế hoạch vốn cân đối NSĐP các địa phương giao tăng thêm 161.451,2 tỷ đồng, tổng kế hoạch giao năm 2025 đạt 1.060.631,4 tỷ đồng.
Đến nay, tổng số vốn đã được phân bổ chi tiết là 871.041,6 tỷ đồng, đạt 96,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Phần vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 28.138,6 tỷ đồng (NSTW: 28.045,8 tỷ đồng; NSĐP: 92,8 tỷ đồng), chiếm 3,1% kế hoạch.
Về kết quả giải ngân, đến ngày 23/10/2025, số vốn giải ngân thực tế là 464.828 tỷ đồng, tương đương 51,7% kế hoạch. So với mặt bằng chung cả nước, vẫn còn 29 bộ, cơ quan trung ương và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân.
Những "nút thắt" kéo chậm tiến độ
Bộ Tài chính chỉ ra nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân năm nay, trong đó nổi bật là yếu tố tổ chức hành chính, cơ chế chính sách và điều kiện thi công.
Thứ nhất, một số xã mới thành lập hoặc hợp nhất chưa có cán bộ phụ trách đầu tư công, dẫn đến việc triển khai, bàn giao hồ sơ, xác định chủ đầu tư còn chậm. Việc tồn tại nhiều bảng giá đất khác nhau sau sáp nhập tỉnh cũng gây khó khăn trong xác định phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB).
Thứ hai, vướng mắc về cơ chế, chính sách vẫn là trở ngại đáng kể. Một số quy định mới phát sinh từ thực tiễn chưa được điều chỉnh kịp thời, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai và giải ngân vốn của các dự án.
Thứ ba, về công tác tổ chức thực hiện, khâu GPMB vẫn là "điểm nghẽn" lớn tại nhiều địa phương. Nhiều dự án chậm bàn giao mặt bằng, vướng thỏa thuận đền bù, xác định giá đất kéo dài, làm chậm tiến độ thi công và giải ngân.
Ngoài ra, các dự án ODA gặp nhiều khó khăn trong quá trình đàm phán, ký kết, thanh toán quốc tế. Thời gian phê duyệt hiệp định vay thường kéo dài 12–18 tháng, do phải tuân thủ quy định của bên cho vay; thậm chí có dự án phải tạm dừng vì thay đổi nhà tài trợ.
Một số ban quản lý dự án, chủ đầu tư, nhà thầu còn thiếu quyết liệt, năng lực tổ chức hạn chế, tiến độ thi công chưa sát thực tế, phối hợp giữa các bên còn lỏng lẻo. Thậm chí vẫn còn biểu hiện ngại trách nhiệm, sợ sai, đùn đẩy công việc, khiến nhiều dự án bị chậm tiến độ.
Đáng chú ý, thời tiết bất lợi cũng là nguyên nhân khách quan tác động mạnh đến tiến độ. Trong 4 tháng gần đây, riêng tháng 9 đã có 4 cơn bão liên tiếp, trong đó bão số 10 gây thiệt hại nghiêm trọng nhất, kèm theo mưa lớn, sạt lở, lũ lụt khiến nhiều dự án giao thông trọng điểm đình trệ.
Quyết liệt hành động để đạt mục tiêu 100% giải ngânĐể đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025, góp phần bảo đảm tăng trưởng kinh tế 8,3–8,5%, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tập trung triển khai nhiều giải pháp đồng bộ.
Trước hết, các đơn vị cần thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng tại các Nghị quyết, Công điện, Chỉ thị. Người đứng đầu bộ, ngành, địa phương phải chịu trách nhiệm trực tiếp về tiến độ giải ngân, đồng thời chủ động khắc phục tồn tại, học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị có tỷ lệ giải ngân cao.
Hiện Bộ Tài chính đang báo cáo tình hình giải ngân định kỳ hằng tuần gửi Thủ tướng và Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Do đó, các bộ, ngành, địa phương cần rà soát chi tiết tiến độ từng dự án, xây dựng kế hoạch theo tuần, linh hoạt chuyển vốn nội bộ từ dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt, đồng thời lập hồ sơ thanh toán ngay cho các khối lượng hoàn thành, tránh dồn vào cuối năm.
Song song, các địa phương cần hoàn thiện bộ máy chính quyền 2 cấp, sắp xếp nhân sự có chuyên môn, đặc biệt ở các vị trí liên quan đến GPMB và quản lý dự án, nhằm tháo gỡ "điểm nghẽn" trong giải ngân.
Các bộ, ngành tiếp tục rà soát, tổng hợp vướng mắc chính sách, kịp thời kiến nghị sửa đổi để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai, giải ngân các dự án trọng điểm quốc gia và địa phương.
Anh Minh
