Quan chức Israel phủ nhận báo cáo
Tổng thống Israel Isaac Herzog, một người có tên trong báo cáo, đã lên án kết luận này và khẳng định báo cáo đã truyền đạt sai lệch lời nói của ông.
Ông cho biết: "Trong khi Israel bảo vệ công dân của mình và nỗ lực giải phóng con tin, ủy ban vô đạo đức này chỉ chăm chăm đổ tội cho nhà nước Do Thái, coi nhẹ tội ác của Hamas, và biến nạn nhân của một trong những cuộc thảm sát tồi tệ nhất lịch sử hiện đại trở thành tội đồ".
Đại sứ Israel tại LHQ tại Geneva, Daniel Meron, đã nhận định báo cáo này là "lăng mạ" và "giả dối", khẳng định nó đã được soạn thảo bởi "phe ủy quyền của Hamas".
"Israel hoàn toàn phủ nhận những lời lẽ phỉ báng mà ủy ban điều tra đưa ra trong ngày hôm nay".
Chính phủ Israel cáo buộc ủy ban này có mục tiêu chính trị khiến ủy ban này chống lại Israel và hành động ngược lại trọng trách được giao, và từ chối phối hợp với ủy ban này.
Khi được yêu cầu phản hồi trước bình luận của Israel, bà Pillay cho biết: "Tôi mong rằng họ có thể chỉ ra được chúng tôi đã sai trong những phát hiện nào, và mong rằng họ sẽ phối hợp với chúng tôi".
Văn bản phân tích dài 72 trang của ủy ban này là những kết luận chắc chắn nhất của LHQ trong thời gian qua, nhưng ủy ban này là ủy ban độc lập và không đại diện cho LHQ. LHQ chưa chính thức sử dụng thuật ngữ "diệt chủng" nhưng đang chịu ngày càng nhiều áp lực yêu cầu tổ chức này làm như vậy.
Bà Pillay đã thể hiện hy vọng lãnh đạo nhân quyền của LHQ Volker Turk và Tổng Thư ký Antonio Guterres sẽ xem bản báo cáo và "hành động theo đúng sự thật".
Chính phủ Israel đang phải đối mặt với vụ kiện cáo buộc diệt chủng tại Tòa án Công lý Quốc tế tại Hague. Chính phủ này đã phủ nhận những cáo buộc đó, khẳng định có quyền tự vệ sau vụ tấn công ngày 7/10/2023 do Hamas thực hiện với 1.200 người thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin.
Cuộc chiến tại Gaza sau đó đã khiến 64.000 người thiệt mạng và các tổ chức theo dõi nạn đói cho biết một số khu vực tại khu nội phận này đã bắt đầu xảy ra nạn đói.
Công ước về Diệt chủng của LHQ năm 1948, được thông qua sau những cuộc thảm sát người Do Thái dưới chế độ Phát Xít Đức, đã định nghĩa diệt chủng là tội ác được thực hiện "với chủ đích phá huỷ, một phần hoặc toàn phần, một quốc gia, dân tộc, chủng tộc hoặc nhóm người theo một tôn giáo".
Israel "phi nhân cách hoá" người Palestine
Để bị coi là hành vi diệt chủng, ít nhất 1 trong 5 hành vi cụ thể đã phải được thực hiện.
Uỷ ban của LHQ đã phát hiện chính phủ Israel đã thực hiện 4 trong số đó: sát hại; gây ra hậu quả nghiêm trọng về tinh thần hoặc cơ thể; cố tình tạo điều kiện sống được tính toán kỹ càng để dẫn tới sự tàn phá đối với một phần hoặc toàn bộ cộng đồng người Palestine; và áp đặt biện pháp nhằm ngăn cản khả năng sinh sản.
Uỷ ban này trích dẫn các bằng chứng bao gồm các cuộc phỏng vấn với nạn nhân, nhân chứng, y bác sĩ, tài liệu nguồn mở đã được xác nhận, và phân tích hình ảnh vệ tinh được soạn thảo từ khi cuộc chiến nổ ra.
Uỷ ban cũng kết luận những phát biểu của ông Netanyahu và các quan chức khác là "bằng chứng trực tiếp cho thấy ý định diệt chủng". Uỷ ban đã trích một lá thư gửi tới các binh lính Israel vào tháng 11/2023 so sánh chiến dịch tại Gaza với một "cuộc thánh chiến nhằm tiêu diệt hoàn toàn" trong kinh thánh của đạo Do Thái.
Báo cáo này cũng đề cập tên cựu bộ trưởng bộ quốc phòng Yoav Gallant. Ông Netanyahu và ông Gallant chưa phản hồi các yêu cầu bình luận.
Pillay, một quan chức 83 tuổi và từng lãnh đạo một tòa án của LHQ tại Rwanda về vụ diệt chủng 1 triệu người trong năm 1994, đã nhận định tình hình hiện tại của Gaza có thể so sánh với tình hình tại Rwanda vào thời điểm đó. "Các ông phi nhân cách hóa nạn nhân. Các ông cho rằng họ là thú vật, và vi vậy các ông có thể thờ ơ sát hại họ".
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
