Những tràng tiếng súng nổ vẫn vang lên tại Beirut sau khi thỏa thuận ngừng bắn đi vào hiệu lực. Hiện chưa rõ tiếng súng này nhằm ăn mừng thỏa thuận được ký kết hay không, vì trong thời gian qua, tiếng súng nổ đã được sử dụng để cảnh báo người dân sinh sống tại Beirut có thể đã lỡ mất các cảnh báo sơ tán của quân đội Israel.
Các nhân chứng cho biết, nhiều đoàn xe đã bắt đầu di chuyển về phía miền Nam Liban, giáp với Israel, sau khi thỏa thuận đi vào hiệu lực vào sớm ngày thứ Tư.
Thỏa thuận ngừng bắn này hứa hẹn sẽ kết thúc cuộc xung đột trên biên giới Israel-Liban, một cuộc xung đột đã khiến hàng ngàn người thiệt mạng kể từ khi bị châm ngòi bởi cuộc chiến tại Gaza trong năm vừa rồi.
Ông Biden đã đưa ra phát biểu tại Nhà Trắng trong ngày thứ Ba không lâu sau khi ủy ban an ninh Israel đã thông qua thỏa thuận ngừng bắn với một cuộc bỏ phiếu có kết quả 10 phiếu thuận và 1 phiếu chống. Ông cho biết đã nói chuyện với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Thủ tướng Tạm quyền Liban Najib Mikati, và chiến sự sẽ kết thúc vào lúc 4h sáng theo giờ địa phương (2:00 GMT).
Ông Biden cho biết: "Thỏa thuận này được thiết lập để kết thúc tình trạng bạo lực vô thời hạn. Tàn quân Hezbollah và các tổ chức khủng bố khác sẽ không thể đe dọa nền an ninh của Israel".
Ông Biden cho biết thêm Israel sẽ dần dần rút lực lượng khỏi Liban trong vòng 60 ngày trong khi quân đội Liban kiểm soát các khu vực lãnh thổ ven biên giới Israel để đảm bảo Hezbollah sẽ không tái cấu trúc cơ sở hạ tầng tại đây.
"Thường dân trên cả hai phía biên giới sẽ sớm có thể an toàn trở về quê hương".
Hezbollah chưa chính thức bình luận về thỏa thuận ngừng bắn, tuy nhiên quan chức cấp cao của tổ chức này, Hassan Fadlallah trên kênh truyền hình Al Jadeed TV của Liban đã cho biết, mặc dù tổ chức này hậu thuẫn việc mở rộng quyền hành của nhà nước Liban, tổ chức này sẽ trở nên hùng mạnh hơn sau khi cuộc chiến kết thúc.
Fadlallah, quan chức của Hezbollah và thành viên quốc hội Liban, cho biết: "Hàng ngàn người sẽ tham gia phe kháng chiến… Điều khoản giải giáp phe kháng chiến của Israel đã không được chấp thuận".
Iran, chính quyền hậu thuẫn Hezbollah, tổ chức Hamas của Palestine cũng như phong trào nổi dậy Houthi tại Yemen, chưa đưa ra bình luận công khai về thỏa thuận ngừng bắn.
Trên X, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cho biết thỏa thuận này "là thành quả của những nỗ lực được thực hiện trong nhiều tháng cùng với chính quyền Liban và Israel, với sự hợp tác chặt chẽ từ phía Mỹ".
Mikati đã đưa ra tuyên bố chào đón thỏa thuận ngừng bắn. Ngoại trưởng Abdullah Bou Habib cho biết quân đội Liban sẽ điều động ít nhất 5.000 binh lính tới miền Nam Liban trong khi quân đội Israel rút quân.
Ông Netanyahu cho biết sẵn sàng thực hiện thỏa thuận ngừng bắn nhưng sẽ có động thái phản ứng mãnh liệt trong trường hợp Hezbollah vi phạm thỏa thuận.
Ông cho biết thỏa thuận này sẽ cho phép Israel tập trung vào các mối đe dọa từ Iran, cho quân đội nước này cơ hội hồi sức và bổ sung trang thiết bị, và cô lập Hamas, tổ chức Palestine đã châm ngòi cho cuộc chiến tại Gaza trong năm vừa rồi.
"Tụt hậu hàng thập kỷ"
Ông Netanyahu cho biết: "Sự hợp tác chặt chẽ với Mỹ, chúng tôi tiếp tục nắm giữ toàn bộ quyền tự do hành động quân sự. Nếu Hezbollah vi phạm thỏa thuận hoặc có động thái tái vũ trang, chúng tôi sẽ có hành động tấn công quyết liệt".
Ảnh: REUTERS/Ayal Margolin.
Ông cho biết Hezbollah, đồng minh của Hamas, đã trở nên yếu thế hơn nhiều so với thời gian đầu cuộc xung đột.
"Chúng tôi đã khiến cho tổ chức này tụt hậu hàng thập kỷ, tiêu diệt… các lãnh đạo cấp cao của tổ chức này, phá hủy phần lớn kho tên lửa của họ, vô hiệu hóa hàng ngàn tay súng, và san bằng cơ sở hạ tầng khủng bố được xây dựng trong nhiều năm tại khu vực gần biên giới của chúng tôi".
Một quan chức Mỹ yêu cầu giữ kín danh tính cho biết Mỹ và Pháp sẽ tham gia một cơ chế cùng với lực lượng gìn giữ hòa bình UNIFIL nhằm phối hợp với quân đội Liban để ngăn ngừa khả năng có hành vi vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Quan chức này cũng cho biết lực lượng chiến đấu của Mỹ sẽ không được điều động.
Jon Finer, phó cố vấn an ninh quốc gia của chính quyền Tổng thống Biden, cho biết Washington sẽ giám sát phát hiện các hành vi vi phạm thỏa thuận.
"Việc thực hiện thỏa thuận này sẽ mang tính mấu chốt và chúng tôi sẽ cảnh giác trước mọi dấu hiệu gây gián đoạn tiến trình mà hai phía đã cam kết sẽ theo sát trong ngày hôm nay".
Ông Biden, tổng thống Mỹ mãn nhiệm trong tháng 1 tới, cho biết chính quyền của ông sẽ tiếp tục thúc đẩy thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin tại Gaza, cũng như một thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ả Rập Saudi.
Trong những giờ trước khi thỏa thuận được ký kết, chiến sự vẫn tiếp tục nổ ra trong khi Israel đẩy mạnh không kích Beirut và các khu vực khác tại Liban, và cơ quan y tế Liban cho biết ít nhất 18 người đã thiệt mạng.
Quân đội Israel cho biết đã không kích "một số bộ phận trong hệ thống và cơ quan quản lý tài chính của Hezbollah" bao gồm một phòng trao đổi tiền tệ.
Hezbollah cũng đã tiếp tục phóng tên lửa vào Israel.
Quân đội Israel cho biết lực lượng không quân đã đánh chặn 3 tên lửa phóng từ lãnh thổ Liban trong loạt tên lửa khiến còi báo động kích hoạt tại 115 khu định cư vào tối ngày thứ Ba.
Alia Ibrahim, mẹ của một cặp sinh đôi từ thị trấn Qaaqaiyat al-Snawbar miền Nam Liban sơ tán tới Beirut từ 3 tháng trước cho biết, bà mong rằng các quan chức Israel, một nhóm quan chức đã đưa ra nhiều quan điểm trái ngược về thỏa thuận ngừng bắn này, sẽ chấp hành thỏa thuận.
"Họ đã tàn phá một nửa ngôi làng quê tôi. Chỉ trong vài giây trước khi tuyên bố ngừng bắn, họ đã tàn phá một nửa ngôi làng. Cảm ơn Chúa, chúng tôi có thể trở về quê hương".
Một cuộc thăm dò của kênh truyền hình Channel 12 TV của Israel cho thấy 37% số người Israel ủng hộ ngừng bắn, và 32% phản đối.
Các cá nhân tại Israel phản đối thỏa thuận ngừng bắn bao gồm các lãnh đạo phe chống đối và thị trưởng các thị trấn ven biên giới Israel-Liban, mong muốn có một vùng đệm không có người ở trên biên giới phía lãnh thổ Liban.
Chính phủ Liban và Hezbollah đều kiên quyết việc cho phép người dân Liban trở lại miền Nam Liban là yếu tố chủ chốt cho thỏa thuận ngừng bắn.
Trên X, Bộ trưởng Bộ An ninh Israel Itamar Ben-Gvir, thành viên cực hữu trong chính phủ liên hiệp của Netanyahu đã cho biết thỏa thuận này không đảm bảo việc đưa người Israel trở về miền Bắc quốc gia này và khẳng định quân đội Liban không đủ khả năng kiểm soát Hezbollah.
"Để rời khỏi Liban, chúng ta cần có vành đai an ninh".
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
