Trong số các thực phẩm được ưa chuộng, cá luôn được đánh giá cao nhờ nguồn đạm dồi dào, ít chất béo, dễ tiêu hóa và phù hợp với nhiều lứa tuổi. Nhiều người cứ nhớ đến lươn hay cá chạch khi nói món bổ mùa thu.
Thật ra có ba cái tên dễ mua ở chợ thường, giá phải chăng, thịt dày ngọt, xương ít nên trẻ nhỏ và người lớn tuổi đều ăn an tâm. Đó là cá thu, cá đù vàng và cá chim trắng thân dẹt mà nhiều chợ ghi tên là cá chim bạc. Ba loại này đúng vụ vào thu, thịt chắc, vị ngọt tự nhiên và nấu cách nào cũng ra món ngon.
Cá thu
Cá thân thuôn dài, mình bạc, bơi nhanh nên thớ thịt săn chắc, thấm gia vị tốt. Ưu điểm lớn nhất là gần như không có xương dăm, chủ yếu một xương sống ở giữa nên ai cũng ăn được, đặc biệt hữu ích với gia đình có người già và trẻ nhỏ. Hàm lượng đạm cao, chất béo tổng thấp, lại có omega 3 tự nhiên. Vào thu, thịt cá chắc mà vẫn mọng, làm món mặn hay món nhậu đều hợp.
Để đổi vị, bạn có thể làm kiểu "thu giả xông" mang hương năm vị. Cách làm rất đời thường nhưng thành phẩm lại dậy mùi như cá hun khói. Trước tiên sơ chế sạch, cắt khúc dày chừng hai đốt tay rồi ướp với hành hoa đập dập, vài lát gừng, rưới chút rượu trắng, thêm nước tương, một giọt xì dầu đậm cho lên màu, rắc năm vị và ít đường để cân vị, để cá nghỉ tối thiểu ba mươi phút cho thấm.
Sau đó vớt cá để thật ráo, cho vào chảo dầu vừa sôi, chiên đến khi mặt ngoài vàng giòn. Phần nước ướp còn lại cho vào nồi nhỏ, thêm chút nước, nêm lại bằng xì dầu và đường cho vị mặn ngọt hài hòa, đun lửa nhỏ vài phút cho dậy mùi rồi thả cá đã chiên vào đảo nhanh để áo đều sốt. Mẻ cá thành công sẽ có lớp vỏ thơm giòn, bên trong vẫn mềm ẩm, hương năm vị lan nhẹ, ăn nóng đưa cơm mà để nguội nhâm nhi với cốc bia cũng rất bắt vị.
Cá đù vàng
Cá đù vàng có thân ánh vàng, kích thước vừa phải, thịt mềm và vị ngọt thanh. Đây là loài cá quen thuộc ở nhiều vùng biển, từ lâu đã được coi là thực phẩm bồi bổ nhờ chứa nhiều protein và khoáng chất vi lượng.
Thịt cá trắng, mềm, hơi dai, vị ngọt tự nhiên, không tanh gắt như một số loại cá biển khác. Cá có ít xương nhỏ, dễ ăn, phù hợp cho cả người lớn tuổi và trẻ nhỏ. Khi phơi một nắng, thịt cá đù vàng săn chắc, mùi vị đậm đà, càng ngon hơn khi chiên giòn, nướng than hoặc kho mặn. Dễ ngấm gia vị, nên cá đù rất hợp để làm các món như: Cá đù kho tiêu, cá đù chiên giòn, cá đù nướng, rim mắm đường hoặc nấu canh chua.
Cá giàu protein giúp bổ sung năng lượng, tốt cho cơ bắp; Ít béo, tốt cho người ăn kiêng; Chứa Omega-3, vitamin B12, canxi, sắt, kẽm: Hỗ trợ tim mạch, trí não và hệ miễn dịch; Dễ tiêu hóa, rất phù hợp với người cao tuổi hoặc người có hệ tiêu hóa yếu.
Cá chim
Cá chim bạc dễ nhận ra nhờ thân dẹt tròn, ánh bạc nhẹ. Thịt cá mềm mướt, ít xương dăm nên thường được khuyên dùng cho người trung niên và cao tuổi. Vào thu, cá có lớp mỡ mỏng giúp thớ thịt ngậy vừa phải mà không ngán. Kiểu nấu được lòng từ trẻ đến già là "chim bạc rang khô kiểu giòn rụm".
Cá có hàm lượng protein cao và ít chất béo. Bạn không phải lo lắng về việc béo phì ngay cả khi bạn ăn nhiều. Cá cũng rất bổ dưỡng.
Cá chim được chia thành cá chim vàng và cá chim bạc. Hầu hết các loại cá nuôi trên thị trường hiện nay là cá chim vàng, trong khi cá chim bạc hiện tại không thể nuôi nhân tạo. Nó cũng được gọi là cá bẹt, một loại cá di cư. Nó có thịt dày với ít xương, kết cấu mềm mại và đặc biệt ngọt và được thực khách yêu thích
Mùi tanh chủ yếu nằm ở mang và lớp màng đen trong bụng, vì thế cần rửa sạch và thấm khô trước khi nấu. Gừng, rượu trắng, tiêu và hành là bộ tứ khử mùi hiệu quả. Khi chiên áp chảo, cá phải thật khô nước và chảo phải nóng, mặt da áp xuống trước để không dính. Với món rim hay kho, dùng nước nóng thay vì nước lạnh giúp thịt săn mà vẫn mềm. Ăn cá kèm rau củ theo mùa như bí xanh, su su, cải chíp sẽ cân bằng vị và giúp tiêu hóa nhẹ nhàng.
Mùa thu không nhất thiết chạy theo nguyên liệu đắt đỏ. Ba loại cá kể trên giá thân thiện, sẵn hàng, chế biến được nhiều kiểu, đủ dinh dưỡng cho cả nhà. Một bữa cơm có đĩa cá nóng hổi, mùi thơm lan lên từ gian bếp, trời thu bỗng thêm phần dễ chịu. Hãy tranh thủ những ngày gió heo may để đưa cá vào thực đơn, vừa bồi bổ vừa làm ấm lòng người thân.
Hương Giang (theo phunuso, saostar, doanhnghieptiepthi)
