Để ra được những giọt nước mắm ngon nhất, quá trình sản xuất sẽ mất khoảng một năm, từ giai đoạn cá được muối trong thùng gỗ lớn đến giai đoạn lên men của cá cơm và chắt lọc ra.
Theo CNN, Phú Quốc được ví như đảo ngọc của Việt Nam và được biết đến với hương vị nước mắm hảo hạng nhất trên cả nước.
Săn vị "umami" từ nước mắm
Tại một nhà hàng cao cấp ở Phú Quốc, nhiều món ăn được trang trí đẹp mắt và hấp dẫn, như món hải sản và salad bưởi hoặc tôm hùm với rau xanh chiên. Các món ăn đều nổi bật với hương vị "umami".
Umami là một trong 5 vị cơ bản cùng với ngọt, chua, đắng và mặn. Umami là một từ mượn từ chữ tiếng Nhật và Giáo sư Kikunae Ikeda đã chọn cụm từ đặc biệt này để nhắc đến vị của món ăn. Umami trong chữ Nôm được sử dụng với một ý nghĩa bao quát hơn khi nhắc đến một loại thực phẩm cụ thể có hương vị thơm ngon.
Nhiều chuyên gia ẩm thực trên thế giới cũng đánh giá nước mắm Phú Quốc mang đến chuẩn vị umami trong các món ăn.
"Bạn không cần phải tìm kiếm đâu xa, vị umami đã có sẵn trong nước mắm Việt Nam. Nước mắm là một phần không thể thiếu trong ẩm thực quốc gia như phở, chả giò, cơm tấm, bánh xèo, cơm niêu và hàng chục món ăn khác ở Việt Nam", CNN đưa tin.
Quá trình tạo nên điều kỳ diệu
Thành phần quan trọng trong nước mắm là cá cơm (cá cơm đen) và cá cơm trắng nhỏ. Trong quá trình muối mắm, khoảng 95% lượng cá được đưa vào sử dụng. Các loại cá lớn hơn như cá mòi hay cá trích chiếm phần còn lại.
Theo truyền thống, cá được đánh bắt chủ yếu ở biển quanh đảo Phú Quốc, nhưng hiện tại thường được lấy về từ đảo Thổ Chu (thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang). Loại cá này thường được đánh bắt trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9, cũng là thời điểm vào mùa mưa.
Tại một cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống, họ có thuyền đánh cá riêng để có thể giám sát toàn bộ quá trình sản xuất. Khi cá được đánh bắt, chúng lập tức được làm ráo nước trên thuyền. Sau đó cá được ướp muối, cất giữ, đợi cho đến khi lên men và sẽ bắt đầu đưa vào sử dụng sau khi chắt lọc.
Muối để ướp cá đến từ vùng biển phía nam Bà Rịa - Vũng Tàu và được ướp với tỷ lệ một phần muối - bốn phần cá.
Độc đáo từ thùng chứa nước mắm
Được biết, những thùng nước mắm làm thủ công từ gỗ cây lấy từ Phú Quốc. Một số người khẳng định tầm quan trọng của gỗ với việc ủ mắm trong thùng chính là yếu tố quan trọng mang lại hương vị độc đáo riêng.
Những thùng gỗ khổng lồ được làm từ 54 thanh gỗ, buộc lại bằng những sợi mây. Quá trình làm thùng chứa mắm cá cần khoảng 2-3 thợ và mất 3 tuần để hoàn thiện.
Sau khi thùng cá được lấp đầy, nhân công trộn đều cá lên và bắt đầu nén ép xuống với lực mạnh vào hỗn hợp cá và muối. Mỗi ngày, chất lỏng được rút hết ra từ trong thùng. Mấu chốt là không có bất kỳ sự khuấy trộn nào trong quá trình muối mắm suốt một năm.
Những công nhân sẽ theo dõi các thành phần, nếm thử nước cốt để quyết định thời điểm sẵn sàng cho một mẻ mắm mới.
Bên cạnh đó, một phần bí quyết trong nước mắm Phú Quốc là sự kết hợp độc đáo của các yếu tố môi trường, bao gồm độ ẩm và nhiệt thích hợp để có sản phẩm ngon nhất.
Đến giai đoạn cuối cùng, cơ sở sản xuất sẽ gửi mẫu nước mắm đến phòng thí nghiệm để đo độ đậm đặc với chỉ số để đánh giá quá trình lên men.
"Nước mắm Phú Quốc mang đến hương vị đậm đặc riêng biệt", CNN nhận xét.
Linh hồn ẩm thực Việt
Cũng theo CNN, nếu bạn đang sử dụng loại nước mắm đắt tiền và được đánh giá cao thì chắc chắn đó là loại nước mắm được lấy ra từ lần đầu tiên trong thùng muối mắm, không pha loãng hay pha trộn.
Những giọt nước mắm này được đánh giá là ngon nhất. Một số người cũng gọi nó là "nước mắm siêu nguyên chất".
Đầu bếp người Tây Ban Nha, ông Bruno Anon, từng dẫn một chương trình ẩm thực tại một khu nghỉ dưỡng Phú Quốc và cũng là tín đồ của nước mắm Việt Nam. Ông cho rằng nước mắm là "quốc hồn quốc túy" của ẩm thực Việt Nam và là gia vị tạo nên nét riêng biệt cho ẩm thực quốc gia so với những nước khác trên thế giới.
Trong mỗi bữa ăn của người Việt, một chiếc bát nhỏ đựng nước mắm là niềm tự hào và là loại nước chấm gắn liền với đủ món ăn.
"Một số người sẽ cho rằng nước mắm có vị tanh hoặc thậm chí mặn. Hỗn hợp chất lượng là vị ngọt tròn vị mà bạn thậm chí có thể nếm thử ngay từ trong chai", ông Anon nhấn mạnh.
"Vào năm 2016, tại thủ đô Hà Nội, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama từng có cơ hội thưởng thức bún chả thịt nướng. Ông đã thưởng thức vị của nước mắm trong món bún chả nổi tiếng của người Việt. Chính những món ăn kèm cùng nước mắm trọn vị này đã giúp ẩm thực Việt Nam thăng hạng trên toàn cầu", CNN viết.
Thu Ngân
