Biến thể XBB và XBB.1.5 đang có xu hướng chiếm ưu thế
Theo WHO, đến nay đã ghi nhận trên 500 biến thể khác nhau và biến thể Omicron đang là biến thể chủ đạo của các trường hợp mắc trên toàn thế giới với nhiều biến thể phụ như: BQ.1 (chiếm 23,3%), BA.5 (chiếm 20,6%), BA.2.75 (chiếm 6,8%), XBB (chiếm 3.3%), BA.4.6 (chiếm 2,8%) và một số biến thể phụ khác.
Từ tháng 10/2022, biến thể XBB được ghi nhận trên thế giới và đến nay đã lây lan ở hơn 70 quốc gia. Gần đây, biến thể phụ XBB.1.5 đang gây đợt bùng phát dịch mới ở Mỹ, ghi nhận tỉ lệ mắc biến thể này tăng từ 4% lên 41%, trong đó gần nửa số ca mắc là do biến thể phụ XBB.1.5 gây ra.
Tổ chức WHO dự báo, chủng XBB và XBB.1.5 sẽ dần chiếm ưu thế so với các chủng phụ của Omicron khác trong thời gian tới.
Theo các chuyên gia y tế trên thế giới, biến thể XBB có khả năng tránh miễn dịch và lây lan nhanh hơn so với các biến thể khác của Omicron, tuy nhiên vaccine phòng COVID-19 hiện tại vẫn có thể phòng khả năng diễn biến tình trạng bệnh nặng, tử vong.
Ở nước ta, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể XBB tại tỉnh Tây Ninh và TPHCM. Tuy nhiên, tình hình dịch COVID-19 tại Việt Nam cơ bản được kiểm soát, tỉ lệ mắc và tử vong do dịch COVID-19 giảm mạnh; bao phủ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 thuộc nhóm các quốc gia có tỉ lệ cao nhất trên thế giới. Tính đến hết ngày 4/1/2023, Việt Nam đã triển khai tiêm chủng được trên 265 triệu liều vaccine phòng COVID-19 an toàn cho người dân từ 5 tuổi trở lên.
Bộ Y tế nhận định, trong thời gian tới, tình hình dịch COVID-19 sẽ diễn biến phức tạp; các biến chủng, biến thể phụ của virus SARS-CoV-2 liên tục biến đổi; miễn dịch do tiêm vaccine giảm dần theo thời gian, cùng với việc mở cửa, nới lỏng các chính sách phòng, chống dịch của một số nước trong khu vực sẽ dẫn đến nguy cơ số trường hợp mắc COVID-19 gia tăng.
Bà Dr.Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam đánh giá, sự xuất hiện của biến thể mới này cho thấy đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc. Bất cứ nơi nào có dịch COVID-19 đang lưu hành, ở đó sẽ hiện diện nguy cơ gia tăng số ca mắc mới và sự xuất hiện của các biến thể mới nguy hiểm.
Biến thể XBB và các biến thể phụ của nó đã được phát hiện tại hơn 10 quốc gia trong khu vực Tây Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam và sẽ tiếp tục lây lan trong thời gian tới. Đặc biệt, biến thể XBB và các biến thể phụ của nó dễ lây lan hơn các biến thể phụ khác.
Vaccine phòng COVID-19 vẫn có khả năng phòng chủng XBB và XBB.1.5
Bà Dr.Angela Pratt cũng cho biết, mặc dù các nghiên cứu đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về khả năng tránh miễn dịch của biến thể này-tức là khả năng vượt qua "lá chắn" bảo vệ do các loại vaccine phòng COVID-19 hiện có cung cấp, tuy nhiên cho đến nay, không có bằng chứng về sự thay đổi mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể XBB gây ra. Các biện pháp chẩn đoán và bảo vệ hiện tại vẫn có hiệu lực-bao gồm cả các vaccine phòng COVID-19 được WHO phê chuẩn.
"Những loại vaccine phòng COVID-19 này đã chống chọi tốt với các biến thể mới và vẫn có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do COVID-19", bà Dr.Angela Pratt nhấn mạnh.
WHO khuyến nghị người dân nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa với biến thể XBB tương tự như chúng ta đã thực hiện đối với các biến thể phụ khác của Omicron và COVID-19 nói chung. Đó là đeo khẩu trang ở nơi đông người và trong không gian kín, rửa tay thường xuyên, tiêm vaccine phòng COVID-19 đầy đủ, bao gồm tất cả các liều nhắc lại được cơ quan y tế khuyến nghị.
Trong mùa lễ Tết Nguyên đán 2023 sắp tới, đại diện WHO tại Việt Nam kêu gọi mọi người dân đề cao cảnh giác để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của bản thân.
Hiền Minh
