Sáng 11/6, Quốc hội thảo luận tại tổ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh.
Góp ý về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, đại biểu Lê Minh Nam - thành viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, nêu ra 2 nhóm vấn đề lớn cần đặc biệt lưu ý khi xây dựng mô hình này.
Thứ nhất, theo ông Nam, cần đảm bảo các điều kiện cần thiết để tổ chức, vận hành Trung tâm tài chính quốc tế hiệu quả, đạt được mục tiêu đề ra. Trong đó, yêu cầu hàng đầu là hạ tầng công nghệ và khả năng kết nối, vì đây là yếu tố then chốt để vừa đảm bảo vận hành trơn tru, vừa đáp ứng yêu cầu cao về bảo mật.
ĐBQH Lê Minh Nam phát biểu tại tổ (Ảnh: Media Quốc hội).
Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh sự cần thiết của hệ thống văn bản pháp lý rõ ràng, tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhưng vẫn kiểm soát được rủi ro. Đồng thời, cần đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao – vì đây là mô hình mới, năng động, nếu đội ngũ nhân sự không đáp ứng, sẽ dễ dẫn đến hệ lụy tiêu cực.
Ngoài ra, việc phối hợp, phân công rõ ràng giữa các cơ quan quản lý Nhà nước và đơn vị vận hành cũng là một yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo hiệu lực và hiệu quả trong vận hành.
Nhóm vấn đề thứ 2 là quản lý rủi ro. Ông Nam cảnh báo các rủi ro phổ biến ở các Trung tâm tài chính quốc tế như khủng hoảng tài chính, rửa tiền, thất thoát vốn, hay rủi ro vận hành. Do đó, cần thiết lập cơ chế kiểm soát chặt chẽ, chủ động và linh hoạt để vừa đảm bảo an toàn, vừa không kìm hãm hoạt động.
"Chúng ta không nên xem cơ chế kiểm soát như "phanh xe" để kìm hãm chuyển động, mà cần hiểu rằng hệ thống phanh tốt sẽ giúp chúng ta tự tin hơn khi vận hành ở tốc độ cao", ông Nam ví von.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Media Quốc hội).
Tiếp nối ý kiến này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, Chính phủ đã nhận diện rõ những rủi ro lớn khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và đã có các giải pháp kiểm soát cụ thể.
Ông Thắng cho biết, mục đích lớn nhất của việc thành lập trung tâm là huy động nguồn vốn quốc tế để phục vụ phát triển kinh tế trong nước, trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp nhưng nhu cầu tăng trưởng rất cao.
Tuy nhiên, có 2 rủi ro lớn cần đối mặt: Một là rủi ro dòng vốn ngắn hạn – nếu không kiểm soát tốt, nhà đầu tư có thể rút vốn nhanh, gây hỗn loạn thị trường như từng xảy ra ở Thái Lan năm 2008. Hai là rủi ro tỉ giá – khi chuyển đổi giữa ngoại tệ và VND trong quá trình đầu tư và thanh toán, có thể tạo áp lực lớn lên tỉ giá.
Ông Thắng khẳng định, Chính phủ đã có giải pháp lường trước và kiểm soát: Các nghị định sắp ban hành sẽ ưu tiên huy động vốn trung và dài hạn, như đầu tư trái phiếu kỳ hạn từ 5, 10, 15 năm để chủ động quản lý dòng vốn và hạn chế biến động tỉ giá.
"Nếu kiểm soát tốt rủi ro, thì việc thành lập trung tâm tài chính chỉ có hai khả năng: hiệu quả ít hoặc hiệu quả nhiều. Cả 2 đều là thành công", ông Thắng nhấn mạnh. Nếu cơ chế chính sách tốt, tuân thủ thông lệ quốc tế, Việt Nam sẽ thu hút được nhiều vốn và thành công lớn.
Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Ảnh: Media Quốc hội).
Tại tổ Hà Nội, đại biểu Nguyễn Thị Lan phân tích cụ thể về một số điều khoản trong dự thảo Nghị quyết.
Về chính sách ngoại hối, bà Lan đánh giá một số quy định như cho phép thành viên vay/cho vay bằng ngoại tệ; hay miễn kiểm soát ngoại hối đối với nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% khi chuyển vốn ra nước ngoài… là khá vượt trội so với pháp luật hiện hành.
Tuy nhiên, bà đề nghị cần có cơ chế kiểm soát dòng tiền rõ ràng, để phòng chống rửa tiền, chuyển giá và lạm dụng chính sách tiền tệ.
Về xuất nhập cảnh, cư trú, lao động, bà đánh giá cao các chính sách cởi mở như không giới hạn tỷ lệ lao động nước ngoài, đơn giản hóa visa, miễn giấy phép lao động, cấp thẻ cư trú dài hạn tới 10 năm cho chuyên gia và nhà đầu tư.
Đồng thời, bà kiến nghị cần quy định rõ tiêu chí định lượng cho khái niệm "chuyên gia", "nhà khoa học", "nhà đầu tư chiến lược", để đảm bảo chọn đúng đối tượng phù hợp.
Đại biểu Lan kết luận, Việt Nam có nhiều lợi thế cạnh tranh như con người thân thiện, ẩm thực phong phú, cảnh đẹp cùng sự minh bạch về pháp lý – đây là những yếu tố cần được khai thác hiệu quả khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế.
