Theo WB, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục thể hiện sức bật ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động. Tăng trưởng GDP năm 2025 được dự báo đạt mức 6,6%, nhờ vào sự phục hồi mạnh mẽ của hoạt động xuất khẩu trong nửa đầu năm, với mức tăng trưởng đạt 7,5% – vượt trội so với nhiều quốc gia trong khu vực. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ sự phục hồi sớm của ngành chế biến chế tạo, sự sôi động của lĩnh vực giao thông và logistics, cũng như sự cải thiện rõ rệt của thị trường lao động trong nước, góp phần nâng cao thu nhập và sức mua của người dân.
Tuy nhiên, báo cáo cũng đồng thời đưa ra cảnh báo về nguy cơ tăng trưởng chậm lại trong nửa cuối năm, khi hoạt động xuất khẩu có dấu hiệu quay về mức bình thường. Trong bối cảnh Việt Nam là nền kinh tế định hướng xuất khẩu, những biến động khó lường từ thương mại quốc tế, sự suy giảm nhu cầu toàn cầu và các căng thẳng địa chính trị đang diễn ra có thể gây tác động trực tiếp đến niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng. WB dự báo, trong trung hạn, tốc độ tăng trưởng sẽ giảm còn khoảng 6,1% vào năm 2026 do thương mại toàn cầu suy yếu, trước khi phục hồi trở lại mức 6,5% vào năm 2027 khi thị trường quốc tế khởi sắc hơn. Dù vậy, Việt Nam vẫn được nhìn nhận là một điểm đến sản xuất hấp dẫn trong chuỗi giá trị toàn cầu nhờ chi phí cạnh tranh, nguồn nhân lực dồi dào và môi trường đầu tư đang cải thiện.
Trong bối cảnh đó, WB khuyến nghị Việt Nam cần tận dụng dư địa tài khóa hiện có để đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt là vào các dự án hạ tầng then chốt, từ đó tạo thêm việc làm, thúc đẩy tiêu dùng và cải thiện chất lượng sống. Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào, bà Mariam J. Sherman nhấn mạnh rằng, nếu được triển khai hiệu quả, đầu tư công không chỉ giúp khắc phục những điểm nghẽn hạ tầng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích kinh tế và giải quyết các thách thức về việc làm. Bên cạnh đó, bà cũng cho rằng Việt Nam cần củng cố hệ thống dịch vụ thiết yếu, phát triển kinh tế xanh, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu nhằm đảm bảo tăng trưởng ổn định về dài hạn.
Từ đầu năm 2025, Chính phủ Việt Nam đã thực hiện chính sách tài khóa theo hướng mở rộng có kiểm soát, ưu tiên đầu tư công ở cả cấp trung ương và địa phương. Nhiều dự án lớn trong lĩnh vực giao thông, năng lượng và hạ tầng đã được khởi động, tuy nhiên, theo WB, hiệu quả của các dự án này cần thêm thời gian để phát huy đầy đủ tác động đối với tăng trưởng. Chính sách tiền tệ nới lỏng cũng được duy trì với lãi suất thực gần bằng 0, nhằm hỗ trợ tín dụng cho các lĩnh vực sản xuất – kinh doanh và ổn định tỷ giá. Ngân hàng Nhà nước tiếp tục can thiệp linh hoạt vào thị trường ngoại hối, đồng thời kiểm soát chặt chẽ dòng tín dụng, đảm bảo vốn được sử dụng đúng mục tiêu, tránh tình trạng đầu cơ gây rủi ro cho hệ thống tài chính.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025, Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý. Trọng tâm của chỉ đạo này là kiểm soát tỷ giá, giữ ổn định lãi suất, giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người dân, tăng cường thanh tra, kiểm soát hoạt động ngân hàng để bảo đảm an toàn dòng vốn và ổn định hệ thống tài chính quốc gia.
Một trong những điểm nhấn nổi bật của báo cáo WB lần này là việc xác định phát triển nhân lực công nghệ cao là yếu tố quyết định đến khả năng duy trì tăng trưởng dài hạn và nâng tầm vị thế quốc gia. Báo cáo mang tiêu đề “Bứt tốc phát triển nhân tài công nghệ cao của Việt Nam” nhấn mạnh rằng, để đạt được mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần không chỉ mở rộng quy mô đào tạo sinh viên trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM), mà còn cần xây dựng đội ngũ chuyên gia nòng cốt có khả năng nghiên cứu, sáng tạo và thương mại hóa công nghệ. WB khuyến nghị Việt Nam cần tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) – vốn vẫn đang ở mức thấp so với mặt bằng chung trong khu vực – đồng thời đầu tư phát triển đội ngũ giảng viên trình độ cao, mở rộng đào tạo sau đại học, và thiết lập mối liên kết bền vững giữa các trường đại học, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước để xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiệu quả.
Song song với đó, việc thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tăng cường hội nhập của doanh nghiệp tư nhân vào chuỗi giá trị toàn cầu, cũng như khuyến khích áp dụng công nghệ trong sản xuất và quản trị sẽ góp phần nâng cao năng suất lao động, củng cố vị thế cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt.
Tổng thể, báo cáo của WB cho thấy nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước cả cơ hội lớn lẫn thách thức không nhỏ. Duy trì đà tăng trưởng không chỉ đòi hỏi sự điều hành chính sách linh hoạt, hiệu quả mà còn cần một tầm nhìn chiến lược trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong bối cảnh đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành nền tảng cốt lõi của mọi nền kinh tế phát triển, Việt Nam cần coi đầu tư vào nhân lực công nghệ cao không phải là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để bảo đảm tăng trưởng bền vững, toàn diện và tự chủ trong tương lai.
