Công ty lọc dầu Nhật Bản Taiyo Oil Co. đang tiếp nhận một lô hàng dầu Nga được chở đến trên một con tàu bị cả Bộ Tài chính Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) giáng đòn trừng phạt, Bloomberg đưa tin hôm 9/6.
Công ty Taiyo Oil có trụ sở tại Tokyo đang tiếp nhận 600.000 thùng dầu thô Sakhalin Blend từ một tàu chở dầu có tên là Voyager, dữ liệu theo dõi tàu do Bloomberg biên soạn cho thấy. Dầu được chất lên tàu từ cảng Prigorodnoye ở mũi phía Nam của Đảo Sakhalin, ngoài khơi bờ biển phía Đông của Nga, vào ngày 25/5.
Trong khi dầu Nga nói chung bị trừng phạt, Nhật Bản được miễn trừ để nhập khẩu dầu Sakhalin Blend vì lý do an ninh năng lượng.
Miễn trừ này đã được gia hạn đến cuối tháng 6/2026 trong gói trừng phạt thứ 17 của EU đối với Nga – gói hạn chế mới nhất của khối này được công bố hôm 21/5. Ngoài ra còn có một miễn trừ của Mỹ, hết hạn vào ngày 28/6 và thường sau đó sẽ được gia hạn.
Mặc dù Nhật Bản được miễn trừ để mua loại dầu nói trên, nhưng việc nhận hàng – diễn ra lần đầu tiên sau hơn 2 năm gián đoạn – cho thấy khách hàng trên toàn thế giới đang ngày càng sẵn lòng hơn trong việc giao dịch với Moscow trong bối cảnh xung đột ở Ukraine tiếp diễn trong năm thứ 4.
Trong khi dầu Nga nói chung bị trừng phạt, Nhật Bản được miễn trừ để nhập khẩu dầu Sakhalin Blend vì lý do an ninh năng lượng. Ảnh: gCaptain
Ngoài ra, tình huống này gây chú ý vì nó liên quan đến một quốc gia G7 tiếp nhận hàng đến từ một con tàu bị Mỹ trừng phạt. Điều đó có thể có nghĩa là chính quyền Tổng thống Donald Trump rất muốn duy trì hoạt động khai thác dầu mỏ của Moscow.
Một phát ngôn viên của Taiyo Oil đã xác nhận lô hàng và cho biết họ đã mua dầu thô theo yêu cầu từ Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI), nhấn mạnh tầm quan trọng của lô hàng đối với sản lượng của một dự án khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) do Tokyo hậu thuẫn.
Một quan chức của METI cho biết, bộ này đã kiểm tra với chính phủ Mỹ và được thông báo rằng Nhật Bản có thể sử dụng các tàu bị trừng phạt để nhận hàng từ dự án Sakhalin 2 của Nga.
Ngoài ra, phía EU không có lệnh trừng phạt thứ cấp liên quan, quan chức này cho biết, có nghĩa là Nhật Bản có thể sử dụng các tàu chở dầu như vậy mà không bị trừng phạt.
Tàu Voyager đã neo đậu tại cảng Kikuma của Nhật Bản hôm 9/6 để dỡ một lô hàng dầu thô từ dự án Sakhalin 2 của Nga, dữ liệu theo dõi tàu do Bloomberg biên soạn cho thấy.
Trước khi Moscow phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào tháng 2/2022, các nhà máy lọc dầu Nhật Bản đã nhập khẩu trung bình 4 lô hàng dầu Nga mỗi tháng từ dự án Sakhalin 2.
Các công ty Nhật Bản là Mitsui & Co. và Mitsubishi Corporation vẫn giữ nguyên cổ phần lần lượt là 12,5% và 10% trong dự án, khi Moscow thiết lập cơ cấu sở hữu mới vào cuối năm đó. Mặc dù vậy, Nhật Bản – giống như nhiều khách hàng khác – đã cố gắng tránh mua dầu Nga kể từ đó.
Họ do dự chấp nhận các lô hàng được vận chuyển trên các tàu bị Mỹ trừng phạt do lo ngại bị áp các lệnh trừng phạt thứ cấp, dẫn tới việc nhiều tàu chở dầu Nga vẫn nằm im trong nhiều tháng sau khi bị đưa vào "danh sách đen" của Washington.
Nhưng sự do dự đó dường như đã giảm bớt kể từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào đầu năm nay.
Ví dụ, các lô hàng đến Ấn Độ hiện phần lớn không bị hạn chế, mặc dù New Delhi trước đó đã cam kết sẽ tuân thủ các biện pháp của Mỹ.
Tương tự như vậy, kể từ cuối tháng 1, ít nhất 20 lô hàng dầu Nga đã được giao cho khách mua ở Trung Quốc và Syria trên các tàu bị Mỹ trừng phạt.
Nhiều tàu khác đã hoàn thành một phần hành trình của họ trên các tàu bị Mỹ cho vào "danh sách đen" trước khi được chuyển sang các tàu không bị trừng phạt cho chặng giao hàng cuối cùng.
Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) – cơ quan chuyên trách các lệnh trừng phạt kinh tế và thương mại do Mỹ chỉ định – đã đưa tàu Voyager, trước đây gọi là Vernadsky Prospect, vào "danh sách đen" gồm 161 tàu chở dầu được áp đặt vào đầu tháng 1 dưới thời chính quyền Biden. EU đã đưa con tàu này vào "danh sách đen" của khối này vào tháng sau.
Vào thời điểm đó, EU lưu ý rằng Sovcomflot – công ty vận tải biển lớn nhất của Nga – đã tìm cách lách lệnh trừng phạt bằng cách chuyển giao quyền quản lý một số tàu chở dầu của mình, bao gồm cả tàu Voyager, cho 2 công ty có trụ sở tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).
Trong khi căng thẳng địa chính trị vẫn tiếp diễn xung quanh hoạt động nhập khẩu năng lượng từ Nga trong bối cảnh các cuộc xung đột đang diễn ra như ở Ukraine hoặc những nơi khác trên toàn cầu – chẳng hạn như căng thẳng giữa các bên liên quan đến việc tiếp cận nguồn tài nguyên, thì tình hình có vẻ đang thay đổi khi các quốc gia đánh giá lại lập trường của mình về việc hợp tác với các thực thể bị trừng phạt để đáp ứng nhu cầu năng lượng.
Minh Đức (Theo Bloomberg, FullAvanteNews)
