Sáng 21/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại tổ về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.
Cần giải pháp căn cơ để cán bộ yên tâm công tác
Tham gia thảo luận tại Tổ 2, quan tâm đến vấn đề mô hình chính quyền 2 cấp, ĐBQH Nguyễn Thị Yến (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) chỉ ra một nghịch lý trong tổ chức bộ máy đó là cấp tỉnh đang dư thừa nhiều cán bộ, có sở lên tới mười mấy Phó giám đốc, trong khi cấp xã lại thiếu cán bộ có chuyên môn.
ĐBQH Nguyễn Thị Yến (Ảnh: Q.P).
"Một số sở có đến mười mấy Phó giám đốc. Nguyên nhân là do chúng ta đang sắp xếp cán bộ theo cơ cấu cơ học chứ chưa thực sự theo vị trí việc làm", bà Yến nêu và cho rằng Chính phủ và các bộ, ngành nên nghiên cứu giải pháp để tăng cường cán bộ cho cơ sở một cách mạnh mẽ.
Tuy nhiên, cũng cần tính toán đến cơ chế, chính sách vì khi điều chuyển về cơ sở, các chức vụ tương đương gần như không còn.
"Không thể để bộ máy ở cấp tỉnh số lượng quá đông, không có việc để làm, còn cấp cơ sở thì việc quá nhiều mà lại thiếu người có chuyên môn", bà Yến nói và đề nghị quan tâm vấn đề này.
Bày tỏ sự thống nhất cao với báo cáo của Chính phủ, đặc biệt tâm đắc với nhiệm vụ trọng tâm về xây dựng chính quyền 2 cấp gắn với chuyển đổi số, ĐBQH Hà Phước Thắng (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) đưa ra 5 kiến nghị cụ thể để nâng cao hiệu quả chính quyền cơ sở.
Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải đồng bộ hóa dữ liệu số quốc gia để giảm thủ tục cho dân và quy định lại số lượng cán bộ cơ sở theo quy mô dân số và diện tích.
ĐBQH Hà Phước Thắng (Ảnh: Hoàng Bích).
Ông Thắng cho biết số lượng cán bộ tại các xã, phường, đặc khu được quy định gần như tương đồng, không tính đến sự khác biệt lớn về quy mô dân số và diện tích địa bàn. Điều này dẫn đến tình trạng nơi ít việc thì thừa người, nơi địa bàn rộng, dân số đông thì cán bộ lại quá tải.
"Tôi đề nghị Chính phủ và Bộ Nội vụ sớm có hướng dẫn, quy định với xã, phường đặc khu. Ví dụ đối với xã, phường, đặc khu có diện tích trên bao nhiêu, số lượng cán bộ bao nhiêu là phù hợp để từ đó giải quyết thủ tục hành chính của người dân, doanh nghiệp và quản lý địa bàn phù hợp", ông Thắng nói.
Ông nhấn mạnh trên cơ sở chuyển đổi số để tập trung thực hiện sẽ phù hợp hơn và áp lực công việc của cán bộ sẽ được giảm đi, chất lượng công việc sẽ được nâng lên.
Sau khi tinh gọn bộ máy, một cán bộ công chức có thể phải đảm nhiệm công việc của hai, ba người. Do đó, đại biểu Thắng cho rằng việc sớm ban hành Đề án vị trí việc làm để chuẩn hóa chức năng, nhiệm vụ và yêu cầu năng lực cho từng vị trí là vô cùng cấp thiết.
Đi đôi với đó là xây dựng một chính sách tiền lương và chế độ đãi ngộ tương xứng với khối lượng và chất lượng công việc. Theo ông, đây là giải pháp căn cơ để cán bộ yên tâm công tác, đồng thời thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vào hệ thống công.
Tiến tới trả lương theo vị trí việc làm
Tham gia thảo luận, ĐBQH Lò Thị Luyến (đoàn Điện Biên) cho biết, kể từ sau 1/7/2025, khi mô hình chính quyền 2 cấp vận hành, trên địa bàn tỉnh Điện Biên, cán bộ công chức nhiều xã phải di chuyển xa, các chi phí cho việc đi lại lớn do địa phương không có nhà công vụ, thậm chí, không có các dịch vụ cho thuê nhà ở xung quanh khu vực trụ sở làm việc.
Nhiều cán bộ, công chức một số xã phải dựng nhà mái tôn để ở, điều kiện sinh hoạt vô cùng thiếu thốn. Tính đến nay, tại Điện Biên đã có 1.185 cán bộ, công chức xin nghỉ việc từ sau 1/7/2025.
ĐBQH Lò Thị Luyến (Ảnh: Hoàng Bích).
Theo bà, Nghị quyết 76/2025 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã hướng dẫn, căn cứ khả năng ngân sách của địa phương, ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ điều kiện đi lại và làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của các cơ quan, tổ chức ở đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp về công tác tại trung tâm hành chính của đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã sau sắp xếp.
Tuy nhiên, nữ đại biểu cho rằng, với các tỉnh miền núi khó khăn như Điện Biên, địa phương không đảm bảo được ngân sách thực hiện nội dung này.
Trước mắt, việc tận dụng linh hoạt trụ sở cũ giúp khắc phục tình trạng thiếu cơ sở vật chất, đảm bảo hoạt động của chính quyền địa phương không bị gián đoạn. Tuy nhiên, về lâu dài, phương án này không còn phù hợp, nhất là với các xã có trụ sở ở xa trung tâm, giao thông khó khăn, gây bất tiện cho cả cán bộ và người dân.
Đại biểu đề nghị Chính phủ sớm bố trí nguồn lực để đầu tư, nâng cấp, xây dựng trụ sở làm việc mới, đáp ứng yêu cầu điều hành của cấp ủy, chính quyền và phục vụ nhân dân thuận lợi hơn.
Về chính sách cán bộ, bà Luyến đề nghị Chính phủ đẩy nhanh cải cách tiền lương, tiến tới trả lương theo vị trí việc làm, gắn với đánh giá kết quả và năng lực thực hiện nhiệm vụ.
Bà cho rằng việc này không chỉ bảo đảm công bằng, tạo động lực làm việc mà còn giúp đánh giá hiệu quả công vụ dựa trên tiêu chí cụ thể (KPI), gắn trách nhiệm cán bộ với sự hài lòng của người dân.
Cuối cùng, đại biểu đề nghị Trung ương ban hành chính sách hỗ trợ đi lại và làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức tại các địa phương khó khăn, nhất là ở những nơi phải di chuyển xa sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
"Các tỉnh như Điện Biên hiện vẫn phụ thuộc cân đối từ ngân sách Trung ương, rất cần có khoản hỗ trợ cụ thể để thực hiện chính sách này, chứ giao thẩm quyền mà không có nguồn kinh phí thì địa phương cũng không thể triển khai được", bà Luyến nêu rõ.
