Bản lĩnh và tầm vóc mới của ngoại giao Thủ đô
Nếu như cách đây gần một thế kỷ, Hà Nội được biết đến như cái nôi của ngoại giao cách mạng, nơi thiết lập những mối quan hệ đầu tiên với các nước bạn bè tiến bộ trên thế giới, thì ngày nay, Thủ đô đã thực sự trở thành điểm sáng trong công tác đối ngoại, là cầu nối hội nhập toàn cầu, hình mẫu về ngoại giao địa phương và là thành phố đáng sống, thân thiện, mến khách trong mắt bạn bè quốc tế.
Trong tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng, Hà Nội đã quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa của Đảng và Nhà nước, chủ động phát huy truyền thống “cây tre Việt Nam” kiên cường nhưng mềm dẻo, linh hoạt, tạo ra thế và lực mới cho sự phát triển. Đặc biệt, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ yêu cầu “chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; không ngừng nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam” đã trở thành kim chỉ nam cho công tác đối ngoại Thủ đô.
Dưới sự chỉ đạo của Trung ương và Thành ủy, Hà Nội đã triển khai hiệu quả ba trụ cột đối ngoại: Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa với hơn 100 thủ đô, thành phố trên toàn cầu. Không chỉ ký kết các biên bản hợp tác với Tokyo, Paris, Moscow, Seoul..., Hà Nội còn chủ động tổ chức các sự kiện mang tầm khu vực và quốc tế như Diễn đàn hợp tác các thành phố châu Á, Hội nghị Thị trưởng các thành phố ASEAN, Lễ hội Áo dài, Festival Thu Hà Nội… góp phần nâng cao vị thế của Thủ đô trên trường quốc tế.
Trong lĩnh vực kinh tế, Hà Nội tận dụng tối đa các Hiệp định thương mại tự do, thu hút hàng tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài mỗi năm, tập trung vào công nghệ cao, hạ tầng giao thông, đô thị thông minh và các ngành công nghiệp sáng tạo. Năm 2024, riêng dòng vốn FDI vào Hà Nội đạt gần 2,2 tỷ USD với sự tham gia của các tập đoàn lớn từ Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc..., đưa Hà Nội trở thành điểm đến hấp dẫn, trung tâm tăng trưởng của cả nước. Đồng thời, Hà Nội còn đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế như WB, IMF, ADB, vừa huy động nguồn lực phát triển, vừa tiếp cận các xu hướng quản trị và đổi mới sáng tạo toàn cầu. Thành phố chủ động xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm sáng tạo hàng đầu khu vực vào năm 2045.
Điểm nhấn đặc biệt góp phần tạo nên bản sắc riêng của ngoại giao Thủ đô chính là công tác đối ngoại nhân dân. Nếu như ngoại giao Nhà nước thiết lập hành lang chính sách, mở đường cho hội nhập, thì đối ngoại nhân dân lại đóng vai trò “kết nối trái tim”, vun đắp niềm tin, thúc đẩy giao lưu, hợp tác từ cơ sở, tạo dựng hình ảnh một Hà Nội năng động, hiếu khách, sẵn sàng hội nhập nhưng vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh
Ngay từ sau Cách mạng Tháng Tám 1945, Hà Nội đã là “đầu cầu” kết nối bạn bè quốc tế với Việt Nam, lan tỏa thông điệp hòa bình và thiện chí tới năm châu. Đến nay, với phương châm “chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả”, đối ngoại nhân dân đã mở rộng quan hệ với hàng trăm tổ chức quốc tế, hội hữu nghị, cộng đồng kiều bào, tổ chức phi chính phủ, góp phần tranh thủ nguồn lực, kiến thức, kinh nghiệm từ bạn bè quốc tế cho sự phát triển của thành phố. Hằng năm, tại Hà Nội đều diễn ra các chương trình hấp dẫn, thu hút hàng nghìn lượt người dân, du khách, kiều bào, chuyên gia nước ngoài tham gia. Những hoạt động này không chỉ quảng bá hình ảnh một Hà Nội sáng tạo, mến khách, mà còn là cơ hội để người dân Thủ đô chủ động hội nhập, học hỏi, tiếp cận tri thức toàn cầu.
Phát biểu tại Hội nghị triển khai công tác đối ngoại năm 2025, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: “Hà Nội không chỉ là bộ mặt mà còn là cánh tay nối dài của ngoại giao Trung ương. Trách nhiệm đối ngoại không chỉ là của các cơ quan chức năng mà là của toàn bộ hệ thống, từ lãnh đạo đến mỗi người dân Thủ đô. Mỗi người dân cũng phải góp phần làm đối ngoại”.
Điểm đến hấp dẫn của bè bạn năm châu
Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố khóa XVII tại Đại hội Đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XVII về hoạt động đối ngoại cho thấy, trong nhiệm kỳ 2020-2025, Thành phố đã mở rộng quan hệ đối ngoại, hội nhập, hợp tác phát triển thiết thực và hiệu quả, nâng tầm vị thế Thủ đô trong khu vực và trên thế giới.
Cụ thể, Đảng bộ Hà Nội đã lãnh đạo hiệu quả, sáng tạo công tác đối ngoại, triển khai chiến lược ngoại giao toàn diện, kết hợp chặt chẽ đối ngoại chính trị, kinh tế, văn hóa và các kênh đối ngoại Đảng, chính quyền, nhân dân, góp phần tranh thủ nguồn lực quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao vị thế Thủ đô trên trường quốc tế. Hà Nội tiếp tục trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư, tổ chức và bạn bè quốc tế; đã thiết lập và mở rộng quan hệ hợp tác với hơn 100 thành phố, thủ đô trên thế giới; tích cực tham gia các tổ chức quốc tế, thực hiện hiệu quả các cam kết trong Mạng lưới các thành phố Sáng tạo UNESCO, Diễn đàn Thị trưởng các thành phố ASEAN và các sáng kiến hợp tác khu vực…
Trong hành trình nâng tầm vị thế, Hà Nội coi ngoại giao văn hóa là một “mũi nhọn” để lan tỏa giá trị, xây dựng thương hiệu Thành phố hòa bình, sáng tạo, đáng sống. Được UNESCO công nhận là “Thành phố vì hòa bình” từ 1999, thành viên “Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO” từ 2019, Hà Nội tận dụng tối đa các sự kiện đối ngoại để quảng bá hình ảnh thành phố giàu truyền thống nhưng năng động, hội nhập. Đặc biệt, hàng loạt giải thưởng quốc tế như “Điểm đến du lịch hàng đầu châu Á”, “Điểm đến văn hóa hàng đầu Việt Nam” là minh chứng cho sức hấp dẫn của Thủ đô trong mắt du khách và nhà đầu tư quốc tế. Ngoài quảng bá di sản, nghệ thuật, ẩm thực, Hà Nội còn phát triển các dự án hợp tác về giáo dục, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, xây dựng đô thị thông minh, kết nối cộng đồng quốc tế, đưa nguồn lực văn hóa - sáng tạo trở thành nền tảng cho phát triển bền vững.
Trong dòng chảy hội nhập, Hà Nội không chỉ là nơi gặp gỡ của các nhà ngoại giao, chuyên gia, doanh nghiệp mà còn là ngôi nhà chung của hàng nghìn kiều bào, du khách, học giả quốc tế. Họ mang đến những góc nhìn khách quan, những cảm xúc chân thực về vị thế, sức sống và tương lai của Thủ đô.
Chia sẻ về cảm nhận sau nhiều năm sinh sống, một doanh nhân Việt kiều tại Pháp bày tỏ: “Hà Nội giờ đây không chỉ là trung tâm của Việt Nam mà thực sự đã trở thành điểm sáng của khu vực. Không khí đổi mới, sự thân thiện, hòa nhập và cởi mở ở Thủ đô khiến tôi thực sự tin tưởng Hà Nội sẽ còn vươn xa, xứng đáng là trái tim của ASEAN và là một trong những thành phố đáng sống nhất châu Á”.
Ông John Nielsen, du khách đến từ Đan Mạch chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng bởi sự hiếu khách, cởi mở và giàu truyền thống của người dân Hà Nội. Thành phố không chỉ hấp dẫn bởi những giá trị lịch sử mà còn bởi sự phát triển hiện đại, sạch sẽ, xanh mát. Tôi tin Hà Nội sẽ trở thành trung tâm văn hóa, giáo dục và đổi mới sáng tạo của khu vực trong thập kỷ tới”.
Một chuyên gia quốc tế làm việc tại tổ chức UNESCO nhận định: “Đối ngoại của Hà Nội là hình mẫu về sự cân bằng giữa bảo tồn bản sắc và hội nhập. Chúng tôi tin tưởng vào năng lực, khát vọng và sức lan tỏa của Hà Nội - một thành phố thông minh, sáng tạo, sẵn sàng chia sẻ giá trị vì hòa bình và phát triển bền vững”.
Đưa công tác đối ngoại nhân dân của Hà Nội trở thành tiêu biểu
Ngày 8/8/2025, đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã ký ban hành Chỉ thị số 45-CT/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về “Tăng cường đối ngoại nhân dân của Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Chỉ thị nêu rõ: Để tăng cường công tác đối ngoại nhân dân của Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 góp phần xây dựng, phát triển Thủ đô trong kỷ nguyên mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, đồng thời, thực hiện Chỉ thị số 12-CT/TƯ, ngày 5/1/2022 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả đối ngoại nhân dân trong tình hình mới, Nghị quyết số 15-NQ/TƯ, ngày 15/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Luật Thủ đô năm 2024 và Nghị quyết số 59-NQ/TƯ ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, Ban Thường vụ Thành ủy yêu cầu các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức nhân dân thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm như:
Tích cực phổ biến, quán triệt, tạo chuyển biến sâu sắc trong nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác đối ngoại nhân dân; xác định công tác đối ngoại nhân dân là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, của từng cán bộ, đảng viên và Nhân dân Thủ đô.
Đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại nhân dân của Thủ đô góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng, phát triển Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”; đưa công tác đối ngoại nhân dân của Hà Nội trở thành tiêu biểu cho đối ngoại nhân dân của cả nước, xứng tầm với vị trí, vai trò của Thủ đô trong khu vực và vươn tầm quốc tế; góp phần cũng cố trụ cột đối ngoại nhân dân trong nền ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại.
Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức tổ chức các hoạt động đối ngoại nhân dân, công tác phi chính phủ nước ngoài; nghiên cứu, tham mưu, thông tin đối ngoại, thực hiện tốt phương châm của đối ngoại nhân dân Việt Nam: “chủ động, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả”; chú trọng tính đa dạng và kịp thời, xác định rõ trọng tâm, trọng điểm trong từng giai đoạn, hoàn cảnh, lĩnh vực, địa bàn và đảm bảo tính toàn diện, phong phú của hoạt động đối ngoại nhân dân của Thủ đô.
Tiếp tục phát triển hoạt động đối ngoại nhân dân trên các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội...; quan tâm, chú trọng các hoạt động đối ngoại nhân dân về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Kết nối các nhà khoa học quốc tế, các chuyên gia là người Việt Nam ở nước ngoài, các thiết chế nghiên cứu - phát triển (R&D),... với các đối tác Thủ đô…
Nâng tầm ngoại giao Thủ đô trong nhiệm kỳ mới
Dưới ánh sáng của Nghị quyết Đại hội XIII, tầm nhìn tới 2045, Hà Nội xác định đối ngoại sẽ tiếp tục là trụ cột, động lực thúc đẩy thành phố phát triển đột phá, hội nhập sâu rộng, vươn lên xứng tầm quốc tế. Các nhiệm vụ trọng tâm được đặt ra gồm: Thúc đẩy các mối quan hệ đi vào chiều sâu, khai thác tốt hợp tác song phương, đa phương đã thiết lập; đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế phục vụ phát triển; tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại vào ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại; phát huy vai trò của người Việt Nam ở nước ngoài và đối ngoại nhân dân, nâng tầm đối ngoại đa phương, kết hợp chặt chẽ giữa ngoại giao, quốc phòng, an ninh để bảo vệ độc lập, chủ quyền, phát triển kinh tế - xã hội.
Phát biểu tại hội nghị đối ngoại thành phố năm 2025, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh: “Chiến lược linh hoạt, đổi mới, bám sát thực tiễn là chìa khóa để Hà Nội tiếp tục là hình mẫu trong công tác đối ngoại địa phương. Hà Nội cần trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, công nghệ và văn hóa, mang bản sắc riêng nhưng hội nhập sâu với mạng lưới đô thị toàn cầu. Mục tiêu là xây dựng Thủ đô xanh, thông minh, đáng sống và có sức hút quốc tế”.
Có thể khẳng định, những thành tựu nổi bật trong công tác đối ngoại của Thủ đô Hà Nội đã, đang và sẽ tiếp tục trở thành nguồn lực, động lực quan trọng góp phần kiến tạo hình ảnh một thành phố hội nhập, đổi mới, sáng tạo và thịnh vượng.
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố khóa XVII tại Đại hội Đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội nhấn mạnh các giải pháp trọng tâm trong nhiệm kỳ mới, trong đó có hoạt động đối ngoại. Đó là, tiếp tục mở rộng và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế, hợp tác phát triển, nâng cao vị thế Thủ đô, là điểm đến an toàn, hấp dẫn của bạn bè trong nước, quốc tế. Tăng cường quan hệ hợp tác với các tỉnh, thành trong cả nước theo tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”. Tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại, đẩy mạnh liên kết vùng, mở rộng và cơ cấu lại không gian phát triển phù hợp với hệ thống hành chính mới. Đổi mới tư duy từ quản lý sang quản trị phát triển vùng; xây dựng bộ tiêu chí phát triển vùng, liên vùng phù hợp với tiềm năng, lợi thế và điều kiện cụ thể của từng địa phương và vùng.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Thủ đô cần chủ động mở rộng tầm nhìn ra thế giới, học hỏi tinh hoa từ các đô thị toàn cầu, không sao chép máy móc mà lựa chọn, tích hợp phù hợp với bản sắc riêng. Tầm nhìn phát triển Hà Nội không chỉ hướng tới vai trò dẫn dắt trong nước, mà còn nhằm xây dựng Thủ đô ngàn năm văn hiến trở thành một thành phố tiên phong, sáng tạo và hấp dẫn hàng đầu của khu vực châu Á, “Thủ đô xanh, thông minh, đáng sống và có sức hút quốc tế”.
