Cơ quan điều hành Liên minh châu Âu (EU) vừa kích hoạt một "thủ tục đặc biệt" để khấu trừ khoản tiền phạt 200 triệu Euro mà Tòa án Công lý châu Âu (CJEU) đã áp dụng đối với Hungary liên quan đến người tị nạn.
Khoản tiền phạt phải được trả một lần cho Ủy ban châu Âu (EC). Budapest đã bỏ lỡ thời hạn đầu tiên vào cuối tháng 8, khiến cơ quan này phải lần thứ 2 gửi yêu cầu nộp phạt với thời hạn là ngày 17/9.
Vì thời hạn này cũng đã bị bỏ qua, nên EC hôm 18/9 cho biết rằng họ sẽ kích hoạt một cơ chế gọi là "thủ tục bù trừ" để khấu trừ khoản tiền phạt 200 triệu Euro khỏi phần được phân bổ cho Hungary trong ngân sách EU.
Cơ chế này sẽ xem xét các gói tài chính khác nhau dự kiến sẽ được giải ngân cho Hungary trong những tuần tới. Khoảng 21 tỷ Euro tiền quỹ đoàn kết và phục hồi dành cho Hungary vẫn đang bị đóng băng.
Lính biên phòng đi tuần tra khu vực hàng rào tại biên giới giữa Hungary và Serbia, năm 2017. Ảnh: DW
"Chúng tôi đang chuyển sang thủ tục bù trừ kể từ hôm nay", một phát ngôn viên của EC cho biết hôm 18/9. "Về lý thuyết, bất kỳ khoản thanh toán nào cũng có thể được xem xét, không có gì bị loại trừ, nhưng rõ ràng là điều này sẽ mất một chút thời gian, chúng tôi cần xác định những khoản thanh toán sắp tới và các khoản thanh toán có thể bù trừ cho khoản tiền phạt nói trên".
Đồng thời, Hungary phải đối mặt với khoản tiền phạt 1 triệu Euro cho mỗi ngày do tiếp tục phớt lờ phán quyết của CJEU và duy trì các hạn chế đối với quyền của người tị nạn, mà tòa án đã mô tả là “vi phạm luật pháp EU chưa từng có và cực kỳ nghiêm trọng”.
Hungary phải giải thích các biện pháp, nếu có, mà họ đã đưa ra để tuân thủ phán quyết. Vì quốc gia Trung Âu này không phản hồi các yêu cầu của EC một cách kịp thời, nên cơ quan điều hành EU đã gửi yêu cầu nộp phạt đầu tiên. Yêu cầu này bao gồm 93 triệu Euro và có thời hạn 45 ngày.
Thủ tướng Hungary Viktor Orbán. Ảnh: DW
Khi CJEU ban hành phán quyết hồi tháng 6, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán đã phản ứng bằng cách gọi khoản tiền phạt là "vô lý và không thể chấp nhận được", và lập luận rằng đất nước ông nên được trả 2 tỷ Euro vì đã bảo vệ biên giới của mình kể từ năm 2015.
"Chúng tôi không nên bị trừng phạt. Những thành tựu của chúng tôi nên được công nhận và tiền không nên bị lấy đi khỏi chúng tôi mà nên được trao cho chúng tôi để chúng tôi có thể tiếp tục công việc này", ông Orbán nói trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh gần đây.
EC tất nhiên không đồng ý với lập luận này. Để trả đũa, chính phủ của nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc đã đe dọa sẽ cho xe buýt đưa người di cư đến thủ đô Brussels của Bỉ, nơi đặt trụ sở của EU, một cách "tự nguyện" và "miễn phí".
Chưa có đợt chuyển giao người di cư nào như vậy diễn ra tuyên bố này của Budapest đã vấp phải sự chỉ trích dữ dội từ các nhà chức trách Bỉ và EU. Đây là một trường hợp chưa từng có ở EU, về việc vấn đề di cư được một quốc gia thành viên sử dụng để chống lại quốc gia thành viên khác.
Xung đột kéo dài giữa Brussels và Budapest đang trở nên phức tạp hơn do những lo ngại ngày càng tăng về quyết định của Hungary trong việc mở rộng chương trình nới lỏng thị thực có tên gọi "Thẻ quốc gia" cho công dân Nga và Belarus. EC cảnh báo rằng điều này có thể cho phép Moscow và Minsk lách các lệnh trừng phạt và gây ra mối đe dọa cho toàn bộ Khu vực Schengen nơi Hungary là một thành viên.
Budapest đã mạnh mẽ phủ nhận mọi rủi ro đối với an ninh nội bộ, nói rằng việc mở rộng chương trình này cho công dân Nga và Belarus là cần thiết để giảm bớt tình trạng thiếu hụt lao động trong nước và cung cấp cho người sử dụng lao động một "thủ tục dễ dàng hơn" để thu hút lao động nước ngoài.
Bất chấp căng thẳng, đã có một dấu hiệu hòa giải trong tuần này sau khi Bộ trưởng phụ trách các vấn đề châu Âu của Hungary là ông János Bóka gặp Ủy viên Nội vụ châu Âu Ylva Johansson, để thảo luận về cả phán quyết của CJEU và "Thẻ quốc gia". Biên bản cuộc họp vẫn chưa được EC công bố.
Minh Đức (Theo Euronews)
