Liên minh châu Âu (EU) đã kiên quyết bác bỏ yêu cầu của Điện Kremlin về việc kết nối lại Ngân hàng Nông nghiệp Nga (Rosselkhozbank) và các tổ chức tài chính khác tham gia vào thương mại nông sản với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.
Quân nhân Nga ở khu vực Kherson của Ukraine. (Ảnh: Alexei Konovalov/TASS)
SWIFT là một hệ thống bảo mật cao, cho phép chuyển tiền nhanh chóng và chính xác, kết nối hơn 11.000 tổ chức tài chính tại hơn 200 quốc gia. Có trụ sở tại La Hulpe, Bỉ, hệ thống này nằm dưới quyền tài phán của EU và do đó phải tuân theo các lệnh trừng phạt của khối.
Một loạt ngân hàng Nga, bao gồm Rosselkhozbank, đã bị loại khỏi SWIFT ngay trong năm đầu tiên của xung đột Nga – Ukraine.
Dù Nga có hệ thống thanh toán thay thế, gọi là SPFS nhưng việc bị loại khỏi SWIFT vẫn là một trở ngại lớn, gây khó khăn đáng kể cho các giao dịch thanh toán giữa các công ty nông sản Nga và khách hàng quốc tế.
Sự khác biệt trong quan điểm của Mỹ và EU
Cờ châu Âu bên ngoài trụ sở Ủy ban châu Âu tại Brussels (Bỉ). (Ảnh: REUTERS)
Những rạn nứt trong nội bộ EU
Dù EU giữ lập trường cứng rắn nhưng nội bộ khối vẫn tồn tại những rạn nứt.
Theo quy định của EU, các lệnh trừng phạt phải được gia hạn sáu tháng một lần bằng sự đồng thuận tuyệt đối. Điều này có nghĩa là chỉ một quốc gia thành viên cũng có thể cản trở quá trình này.
Từ khi ông Trump nhậm chức, Hungary - quốc gia lâu nay chỉ trích các biện pháp trừng phạt - đã hai lần đe dọa chặn việc gia hạn trừng phạt. Nếu Washington cuối cùng đồng ý với yêu cầu của Nga về SWIFT, Hungary có thể lợi dụng điều này để ép các nước khác nhượng bộ.
Ngoài ra, Mỹ cũng có thể đưa ra tín hiệu rằng các giao dịch bằng đồng USD của Nga qua hệ thống SWIFT sẽ không bị trừng phạt. Tuy nhiên, việc kết nối lại hoàn toàn với SWIFT vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào sự chấp thuận của EU, mang lại cho khối này lợi thế trong đàm phán.
Giáo sư kinh tế Alessandro Rebucci tại Đại học Johns Hopkins nhận định: "SWIFT không thể hoạt động trái với luật pháp EU. Mỹ có thể thay đổi luật của họ, nhưng không thể tự động đưa các tổ chức tài chính Nga trở lại SWIFT".
"Chúng ta đang chứng kiến giới hạn sức mạnh gây áp lực của Mỹ. Từ trước đến nay, Mỹ kiểm soát trật tự thế giới bằng hợp tác có lợi với đồng minh, đàm phán với đối thủ và đưa ra những đe dọa có sức nặng", ông nói thêm.
Lê Anh (Theo Euronews, Themoscowtimes)