Tin liên quan
Hội LHPN quận Bắc Từ Liêm: 223 phụ nữ được hỗ trợ khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp
Chương trình nằm trong khuôn khổ hội nghị Tổng kết thực hiện Đề án “Hỗ trợ phụ nữ Thủ đô khởi nghiệp” trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm giai đoạn 2018-2025, truyền thông “Cẩm nang an toàn trực tuyến, phòng ngừa lừa đảo trên không gian mạng” do Hội LHPN quận Bắc Từ Liêm tổ chức.
Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, Chuyên gia tội phạm học, nguyên Phó đội trưởng, Điều tra viên Đội Phòng ngừa, đấu tranh phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Phòng Cảnh sát Hình sự, Công an TP Hà Nội là báo cáo viên tại Hội nghị.
Tội phạm lừa đảo trên mạng xã hội ngày càng tinh vi
Tội phạm mạng đang có xu hướng diễn biến hết sức phức tạp, đa dạng và khó lường trên quy mô toàn cầu, là mối đe dọa to lớn đối với sự ổn định, phát triển của các quốc gia và được xác định là một trong những nguy cơ, thách thức lớn nhất của cộng đồng quốc tế.
Tại Việt Nam, thời gian gần đây, tình hình tội phạm công nghệ cao diễn ra trên phạm vi cả nước, với nhiều hình thức ngày càng tinh vi hơn, số lượng vụ bị lừa đảo ngày càng tăng cao, gây hậu quả nghiêm trọng về tài sản và khiến người dân bức xúc, lo lắng.
Có thể thấy đã có không ít người dân bị lừa đảo bởi bọn tội phạm công nghệ cao thông qua nhiều thủ đoạn tinh vi. Để ngăn chặn tình trạng này, lực lượng chức năng đã và đang đẩy mạnh công tác đấu tranh. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là mỗi người dân cần phải nâng cao tinh thần cảnh giác, thận trọng, tránh bị “sập bẫy” của kẻ xấu.
Theo Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, với nhiều phương thức lừa đảo, bọn tội phạm thực hiện hành vi lừa đảo nhanh chóng và khi bị phát hiện thì ít để lại dấu vết. Theo một số liệu thống kê, tổng số tiền thiệt hại qua các vụ lừa đảo tại Việt Nam khoảng 16 tỷ USD trên tổng số 53 tỷ USD toàn cầu. Mặc dù con số này vẫn đang gây ra nhiều ý kiến trái chiều do quá lớn, song cũng đã phản ánh thực tế nhức nhối là tỷ lệ người dân bị lừa đảo qua mạng đang rất nhiều và ngày càng phức tạp.
Thượng tá Đào Trung Hiếu cũng cho biết, những biến thể lừa đảo của công nghệ cao đa dạng nhưng chung một đặc điểm là khai thác 3 điểm yếu: Lòng ham, tính hám lợi; nỗi sợ hãi và thiếu hiểu biết của con người. Do đó, để nhận biết lừa đảo, người dân cần hết sức tỉnh táo.
Cũng theo chuyên gia tội phạm học, đa số các vụ lừa đảo trực tuyến thường rất khó tìm ra kẻ chủ mưu cầm đầu các đường dây này, do nhiều nguyên nhân. Đơn cử, đối tượng gây án không nằm trong lãnh thổ Việt Nam; tài khoản người bị lừa thường là tài khoản ảo…
Hiện có 24 hình thức lừa đảo chính. Trong đó, nổi bật là lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice, dùng công nghệ để ghép mặt và giọng nói của người quen sau đó nhờ chuyển tiền...
Các đối tượng cũng dùng thủ đoạn giả mạo cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án... nói người nhà “vô tình” liên quan đến tội phạm như ma túy, bí mật an ninh...; lừa đảo giả mạo trang thông tin điện tử của các cơ quan, doanh nghiệp như bảo hiểm xã hội, ngân hàng, chứng khoán... thông báo các vấn đề được quan tâm về lương, bảo hiểm.
Bên cạnh đó là các hình thức lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp với mức siêu lợi nhuận; lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng rồi xin lấy lại tiền, hoặc lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa; lừa đảo có người gửi bưu kiện, hoặc trúng thưởng, hoặc có khoản tiền ngoại tệ chuyển đến... cần có tiền ứng trước để rút tiền ra.
Ngoài ra, còn là các hình thức lừa đảo khác như: SMS brandname, phát tán tin nhắn giả mạo; lừa đảo lấy cắp Telegram OTP; lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI; rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo “bẩn” trên facebook...
Người dân cần tỉnh táo khi tham gia mạng xã hội
TS Đào Trung Hiếu lưu ý người dân cần thường xuyên cập nhật thời sự an ninh, thông tin tội phạm, cảnh báo từ cơ quan chức năng để nhận diện được các thủ đoạn lừa đảo đang diễn ra, từ đó, lường trước được mọi nguy cơ có thể xảy ra với mình, chủ động bảo vệ mình.
Bên cạnh đó, cần cảnh giác, không tin vào bất kỳ thông tin, hình ảnh nào trên mạng, không nên truy cập vào các đường link lạ, cần quan sát đánh giá đường link an toàn mới truy cập. Dấu hiệu nhận biết những trang website giả mạo thường hay gặp lỗi chính tả; dấu hiệu của 1 vụ lừa đảo thường áp đặt thời gian để người dân thực hiện…
“Hãy là một công dân số thông minh, không dễ bị lừa gạt”, TS Đào Trung Hiếu nhấn mạnh.
Chuyên gia cũng khuyến cáo, hãy bình tĩnh, chậm lại một nhịp để kiểm tra tính xác thực của thông tin; chỉ chuyển tiền khi đã xác định chính xác người nhận; nói với người thân, liên hệ với Công an khi có nghi ngờ, hay nhận được các cuộc gọi, tin nhắn, hoặc các nội dung nghi ngờ là hoạt động lừa đảo. Trường hợp không có cơ sở khẳng định nội dung thì các cá nhân phải báo ngay cho cơ quan chức năng để được hướng dẫn xử lý.
Hơn hết, theo TS Đào Trung Hiếu, người dân luôn tư duy phản biện, rèn thói quen tìm động cơ ẩn giấu đằng sau mỗi thông tin; không tham lam những tài sản, món quà... không rõ nguồn gốc có thể nhận được một cách dễ dàng, những lợi nhuận “phi thực tế” mà không tốn sức lao động, những lời mời chào, dụ dỗ “việc nhẹ lương cao”.
Khi có người lạ mặt trên mạng xã hội kết bạn làm quen, mời tham gia các hội nhóm mà không rõ là ai, mục đích thì không nên kết bạn, bắt chuyện, tham gia; không được cung cấp các thông tin cá nhân để đối tượng có thể lợi dụng.
Dành lời khuyên cho người dân khi tham gia mạng xã hội an toàn, Thượng tá, TS Đào Trung Hiếu cho biết, khi sử dụng mạng xã hội, người dân cần bảo vệ tài khoản của mình bằng các bước để bảo mật tài khoản tối ưu như: sử dụng mật khẩu dài ít nhất 8 ký tự, gồm chữ hoa, chữ thường, số, ký tự đặc biệt; dùng mật khẩu dễ nhớ nhưng khó đoán, ví dụ như chữ cái đầu của tên 1 bài hát/bộ phim yêu thích/1 câu nói dễ nhớ; xác thực tài khoản bằng 2 bước; cập nhật phần mềm bảo mật; dùng mật khẩu khác nhau cho các trang web, ứng dụng; sử dụng phần mềm quản lý, mật khẩu đáng tin cậy (bao gồm phần mềm cài trên máy tính, điện thoại hoặc exten sion cài trên trình duyệt).
Không nên cài đặt mật khẩu đơn giản như họ tên, ngày sinh hay các thông tin dễ đoán khác; không chia sẻ thông tin đăng nhập và mật khẩu cho người khác; không truy cập trang web không tin cậy…
