Ảnh: REUTERS/Thaier Al-Sudani.
Những nỗ lực ngoại giao hướng tới đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Liban đã có một số tín hiệu ban đầu cho thấy có tiến triển nhất định trong ngày thứ Năm vừa rồi, trong khi Israel tiếp tục thực hiện không kích nhiều khu vực quốc gia này, bao gồm một số cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào thủ phủ của tổ chức vũ trang Hezbollah gần Beirut.
Israel đã tổ chức tấn công tại khu vực phía Nam Beirut trong ngày thứ 3 liên tiếp nhằm tiếp tục gây áp lực lên tổ chức vũ trang được Iran hậu thuẫn này.
Khói đen bốc lên tại khu ngoại ô Dahiyeh, nơi một nguồn tin có thông tin về hư hại tại đây cho biết Israel đã không kích và phá hủy 5 tòa nhà. Ayat, một người phụ nữ 33 tuổi người Liban cho biết: "Chúng tôi chỉ biết cầu xin Chúa cứu lấy chúng tôi".
Quân đội Israel cho biết các cuộc không kích được thực hiện nhằm phá hủy các nhà kho chứa vũ khí, trụ sở quân sự và các địa điểm khác của Hezbollah.
Bên cạnh đó, các cuộc không kích của Israel nhằm vào thành phố Baalbek đã khiến ít nhất 20 người thiệt mạng, và một cuộc không kích nhằm vào thị trấn khác tại miền Nam Liban khiến 11 người thiệt mạng theo thông tin từ chính quyền địa phương và Cơ quan Thông tấn Quốc gia Liban.
Trong một dấu hiệu lạc quan hơn, 2 nguồn tin tại Liban cho biết trong ngày thứ Năm vừa rồi, đại sứ Mỹ tại Liban đã đệ trình một bản thảo đề xuất ngừng bắn lên chủ tịch quốc hội Liban Nabih Berri.
Các nguồn tin cho biết bản thảo này là văn bản đề xuất đầu tiên của Washington có nội dung hướng tới kết thúc cuộc xung đột giữa Israel và Hezbollah trong ít nhất nhiều tuần.
Một nguồn tin cho biết: "Đây là một văn bản được soạn thảo nhằm có được sự đánh giá từ phía Liban". Khi được hỏi về đề xuất này, một phát ngôn viên của Đại sứ quán Mỹ tại Beirut cho biết: "Nỗ lực hướng tới thỏa thuận ngoại giao vẫn đang được tiến hành".
Dấu hiệu lạc quan
Đã từng có một số thời điểm có nhiều hy vọng về khả năng đạt được thỏa thuận đình chiến cho cuộc xung đột tại Liban, đáng chú ý nhất là trong tháng vừa rồi, khi thủ tướng Liban thể hiện sự lạc quan về khả năng thỏa thuận ngừng bắn có thể được ký kết trước khi tháng 10 kết thúc.
Vào thời điểm đó, các nguồn tin cho biết thỏa thuận ngừng bắn sẽ mang lại giai đoạn đình chiến ban đầu dài 60 ngày và Israel rút quân khỏi Liban trong tuần đầu tiên. Một thỏa thuận ngừng bắn vô thời hạn sẽ được thực hiện sau đó dựa trên tiêu chí tuân thủ nghị quyết của LHQ.
Tại Israel vào ngày thứ Năm, Eli Cohen, bộ trưởng bộ năng lượng và thành viên ủy ban an ninh chính phủ Israel đã cho biết tiềm năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn đang ở mức lạc quan nhất kể từ khi cuộc xung đột nổ ra.
Ông cho biết: "Tôi nghĩ rằng chúng ta đã đạt tới thời điểm khả năng đạt được thỏa thuận đang ở mức cao nhất kể từ khi cuộc chiến nổ ra".
Chính quyền Tổng thống Biden đang cố gắng thúc đẩy nỗ lực hòa bình trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2025 tới.
Đồng thời, Washington Post cho biết Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang gấp rút thúc đẩy ký kết thỏa thuận ngừng bắn tại Liban với mục tiêu mang lại thắng lợi sớm về chính sách ngoại giao cho Trump, một người được coi là có quan điểm ủng hộ Israel mạnh mẽ.
Những nỗ lực thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel, đồng minh của Washington, và Hezbollah trong nhiều tháng qua đều đã kết thúc trong sự thất bại. Israel đã tổ chức chiến dịch tấn công trên bộ và trên không bắt đầu từ tháng 9/2024 sau gần một năm xung đột xuyên biên giới giữa Israel và Hezbollah, song song với cuộc chiến tại Gaza.
Trong một dấu hiệu lạc quan khác, một quan chức cấp cao của Liban đã đưa ra tín hiệu cho thấy Hezbollah sẽ rút lực lượng khỏi khu vực biên giới Israel-Liban trong trường hợp ký kết thỏa thuận ngừng bắn.
Quan chức này có tên Ali Hassan Khalil, trên Al Jazeera trong cuối ngày thứ Tư đã cho biết các nhà thương lượng của Liban đã đạt được sự nhất trí về "một văn bản nhất định" với đại sứ Mỹ Amos Hochstein trong chuyến viếng thăm của ông tại Beirut vào cuối tháng 10.
Khalil cho biết Hochstein đảm nhiệm vai trò truyền đạt điều này tới phía Israel và sau đó truyền đạt lại mọi nhận định từ phía Israel cho Beirut. "Chúng tôi vẫn đang chờ đợi, và theo ý Chúa, sẽ sớm có được bản thảo về thỏa thuận ngừng bắn".
Cohen cho biết về phía Israel, vẫn còn một điểm mà chính quyền này nhất quyết đạt được, đó là được trao quyền tự do hành động trong trường hợp Hezbollah trở lại khu vực biên giới. Khalil đã phản đối yêu cầu này.
Tuân thủ nghị quyết của LHQ
Ông cho biết Liban đã sẵn sàng tuân thủ Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an LHQ – một nghị quyết chấm dứt cuộc chiến năm 2006 giữa Israel và Hezbollah – "một cách chính xác".
Các tiêu chí của nghị quyết này yêu cầu Hezbollah gỡ bỏ binh lính và vũ khí khỏi khu vực giữa biên giới Israel-Liban và sông Litani, một con sông cách biên giới phía Nam Liban khoảng 30 km.
Mỹ và các cường quốc khẳng định thỏa thuận ngừng bắn phải được ký kết dựa trên Nghị quyết 1701.
Sau năm 2006, Israel đã chỉ trích việc binh lính và vũ khí của Hezbollah vẫn tiếp tục xuất hiện trên biên giới trong khi Liban cáo buộc Israel vi phạm nghị quyết bằng cách đưa máy bay vào không phận quốc gia này.
Lãnh đạo lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ Jean-Pierre Lacroix trong ngày thứ Năm đã cho biết LHQ sẽ củng cố lực lượng gìn giữ hòa bình tại Liban nhằm hỗ trợ quân đội Liban tuân thủ thỏa thuận đình chiến, nhưng sẽ không trực tiếp áp đặt lệnh ngừng bắn.
Khalil cho biết Liban không phản đối việc Mỹ và Pháp tham gia giám sát việc chấp hành thỏa thuận ngừng bắn.
Một báo cáo của Ngân hàng Thế giới đã ước tính tổn thất về vật chất và tổn thất về kinh tế từ cuộc xung đột tại Liban là 8,5 tỷ USD – một cái giá khổng lồ cho một quốc gia vẫn đang hứng chịu ảnh hưởng từ cơn sụp đổ nền tài chính từ 5 năm trước.
Theo Bộ y tế Liban, các cuộc tấn công của Israel đã khiến ít nhất 3.386 người thiệt mạng từ ngày 7/10/2023 tính tới thứ Tư vừa rồi.
Các cuộc tấn công của Hezbollah đã khiến khoảng 100 thường dân và quân nhân người Israel thiệt mạng tại miền Bắc Israel, cao nguyên Golan nơi Israel chiếm đóng, và miền Nam Liban trong năm vừa qua.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
