Luật sư cảnh báo rủi ro nếu lạm dụng quay clip vi phạm giao thông kiếm tiền

Có dễ kiếm tiền từ clip vi phạm giao thông?

Theo Tiến sĩ – Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sự Chính Pháp, Nghị định 176/2024 quy định nhiều nội dung về quản lý, sử dụng số tiền thu được từ việc xử lý vi phạm giao thông và đấu giá biển số xe. Điều 5, Điều 6 và Điều 7 của Nghị định có quy định về nội dung chi và mức chi kinh phí thu từ xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông. Tại khoản 11 của Điều 5 có quy định về việc "Hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông".

TS.LS Đặng Văn Cường cảnh báo nguy cơ, rủi ro gặp phải nếu lạm dụng việc quay clip vi phạm gia thông để nhận thưởng (Ảnh minh họa).

Đây là quy định mới nhằm khuyến khích người dân tham gia đảm bảo trật tự an toàn giao thông, kịp thời phát hiện báo tin về hành vi vi phạm giao thông để cơ quan chức năng có căn cứ, kịp thời xử lý đối với các hành vi vi phạm giao thông đường bộ. Quy định này kích thích về mặt lợi ích kinh tế cho công dân khi báo tin vi phạm giao thông cho lực lượng chức năng, góp phần gia tăng nguồn tin làm căn cứ xử lý vi phạm giao thông. Đồng thời, nó cũng nâng cao ý thức của người tham gia giao thông khi việc phát hiện vi phạm giao thông không chỉ do lực lượng chức năng, do thiết bị chuyên dụng mà còn do tai mắt của người dân. Việc tiếp nhận thông tin vi phạm giao thông được thực hiện qua app có thể tải về điện thoại di động hoặc thông tin trực tiếp qua các số điện thoại đường dây nóng cho lực lượng chức năng.

Từ ngày 01/01/2025, ứng dụng VNeTraffic là kênh giao tiếp quan trọng giữa công dân và lực lượng CSGT, cung cấp thông tin về giao thông, giúp công dân gửi các phản ánh, thông tin thu thập về tình hình giao thông cũng như tố giác, phản ánh các vi phạm trật tự an toàn giao thông, tai nạn giao thông; theo dõi được tình trạng các phản ánh, lịch sử đã phản ánh, lịch sử đã vi phạm, biển số đấu giá, tra cứu phạt nguội, gửi góp ý…

Về mức chi, tại khoản 3 Điều 7 của Nghị định 176/2024/NĐ-CP quy định rõ: "Mức chi hỗ trợ cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông của 01 vụ, việc không quá 10% số tiền xử phạt vi phạm hành chính, tối đa 5 triệu đồng/1 vụ, việc".

Với quy định nêu trên, bắt đầu từ ngày 01/01/2025, các cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin phản ánh hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông có thể được thưởng đến 5 triệu đồng/1 vụ, việc.

Khi văn bản này có hiệu lực pháp luật, không ít người suy nghĩ, chỉ cần dùng điện thoại đứng chờ ở các ngã tư đường quay hình ảnh vi phạm, cung cấp thông tin cho CSGT sẽ được nhận thưởng.

Quay clip vi phạm giao thông nhận thưởng có tạo ra một "nghề" mới trong xã hội?

TS.LS Đăng Văn Cường nêu quan điểm, đây là sự kiện khá mới mẻ trong đời sống xã hội, tạo ra hứng thú cho nhiều người khi có ý định biến hoạt động này trở thành một "nghề" kiếm tiền trong tương lai. Việc quay clip để tìm kiếm hành vi vi phạm giao thông một cách có chủ đích, hoạt động thường xuyên và mong muốn trở thành nguồn thu nhập chính có thể sẽ xảy ra những vấn đề mâu thuẫn, xung đột trong xã hội.

Việc thực hiện trách nhiệm xã hội hoặc tìm kiếm cơ hội có thu nhập cá nhân cũng phải đảm bảo tôn trọng quyền riêng tư cá nhân, quyền tự do hình ảnh của công dân nơi công cộng. Quá trình ghi hình tìm kiếm người vi phạm giao thông có thể sẽ có những tình huống tiếp nhận được thông tin có tính chất sơ hở, hữu hình, không đẹp của người tham gia giao thông, thậm chí có thể có những thông tin liên quan đến bí mật đời tư cá nhân.

TS.LS Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp.

Bởi vậy, nếu tùy tiện thu thập thông tin cá nhân gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của công dân thì đây lại là hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi này có thể phát sinh những mâu thuẫn giữa người ghi hình và những người tham gia giao thông. Bởi vậy lực lượng chức năng cũng cần khuyến cáo, cảnh báo nếu xuất hiện nhiều người biến quy định mới này thành một hoạt động thường xuyên hoặc trở thành nghề nghiệp kiếm sống.

Việc ghi hình ảnh của người khác chỉ được phép thực hiện mà không cần xin phép nếu có căn cứ cho thấy người đó đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, để đảm bảo an toàn công cộng, lợi ích công cộng. Bởi vậy những hình ảnh về người tham gia giao thông vi phạm luật giao thông đường bộ thì mới được phép lưu trữ và chỉ được phép sử dụng để trình báo với cơ quan chức năng.

Pháp luật nghiêm cấm việc tùy tiện ghi hình người tham gia giao thông, lưu trữ thông tin hình ảnh đó để sử dụng vào các mục đích trái pháp luật.

Ngoài ra, cũng có thể xuất hiện những hình ảnh thông tin giả mạo, dàn dựng để nhận thưởng nếu phát hiện có chủ ý gây khó cho lực lượng chức năng hoặc lợi dụng quy định mới của pháp luật để trục lợi thì cần phải xử lý nghiêm. Những hành vi cung cấp thông tin giả mạo cho lực lượng chức năng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu gây ảnh hưởng đến sự hoạt động bình thường của cơ quan tổ chức, ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ công vụ thì còn có thể bị xử lý hình sự.

Theo luật sư Đặng Văn Cường, người dân, nhất là giới trẻ không nên kỳ vọng về việc ra đường ghi hình, cung cấp thông tin cho lực lượng chức năng là có thể kiếm tiền một cách dễ dàng và đừng hy vọng biến đây trở thành nghề kiếm sống.

Quy định này có ý nghĩa trong việc mọi hành vi vi phạm đều có thể bị phát hiện và trình báo cho cơ quan chức năng nhưng không khuyến khích tạo ra một nghề nghiệp mới, công việc mới gây tranh cãi trong xã hội. Vì vậy, mọi người cẩn thận trọng để có những hiểu biết đúng đắn về quy định này cũng như có những hành xử phù hợp với quy định của pháp luật, tránh lạm dụng những quy định pháp luật để gây ra rắc rối cho bản thân và những xung đột xã hội.

Cơ quan chức năng cũng cần có những khuyến cáo, kiểm soát tình hình này, đồng thời có những cơ chế để đảm bảo bảo vệ người tố cáo, tránh những mâu thuẫn, xung đột xã hội có thể xảy ra từ hoạt động này. Quá trình áp dụng nghị định này cũng cần tổng kết rút kinh nghiệm để có sự kiểm soát trong quá trình áp dụng. 

Từ đó có thể quyết định tiếp tục duy trì, thay đổi phương thức hoặc chấm dứt quy định này tùy thuộc vào hiệu quả và đánh giá hoạt động này từ nhiều mặt trong quá trình áp dụng nghị định tới đây.