Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà (Đoàn ĐBQH Lào Cai) phát biểu thảo luận tại tổ 4
Thảo luận tại tổ 4 ở Quốc hội (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai) vào ngày 21/10, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã có những chia sẻ về việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian qua,
Theo Bộ trưởng, sau hơn 3 tháng vận hành, mô hình chính quyền địa phương hai cấp “cơ bản vận hành tốt, không có gián đoạn, không có đứt gãy, bảo đảm sự liên thông, đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương” – đây là ưu điểm lớn nhất, thể hiện tính linh hoạt và khả năng thích ứng của bộ máy hành chính mới.
Cùng với đó, nhiều địa phương đã có những cách làm hay, sáng tạo, góp phần bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận, vẫn còn một số khó khăn, nhất là chất lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chưa đáp ứng yêu cầu.
Về tổ chức bộ máy, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết hiện mới ban hành các hướng dẫn hành chính bước đầu, song cần có những điều chỉnh căn bản về thể chế để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền, sau khi rà soát lại, phân định thẩm quyền cho cấp xã còn 859 nhiệm vụ, không phải 1.060 nhiệm vụ; chủ yếu là Trung ương phân cấp cho cấp tỉnh lên tới 949 nhiệm vụ. Như vậy, mức độ phân cấp từ Trung ương đến địa phương là 56%.
"Nếu để địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, mức độ này chưa phải cao, tới đây sẽ phải tiếp tục. Chúng tôi sẽ có đánh giá lại toàn bộ phân cấp, phân quyền để điều chỉnh cho hợp lý", Bộ trưởng Nội vụ thông tin.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho biết, về thủ tục hành chính, cơ sở vật chất khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp vẫn còn có những khó khăn nhất định.
Các đại biểu thảo luận tại tổ 4
Không có chuyện cào bằng về biên chế
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là hoàn thành toàn bộ hệ thống thể chế phục vụ vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Trước hết, Bộ Nội vụ đang tập trung phân loại đơn vị hành chính, xác định tiêu chuẩn hành chính và tiêu chuẩn đô thị, coi đây là “cái gốc” để thực hiện các chế độ, chính sách, quy hoạch, kế hoạch và chiến lược phát triển. Việc xác định chỉ tiêu biên chế sẽ dựa trên vị trí việc làm và phân loại đơn vị hành chính, bảo đảm nguyên tắc “không có chuyện cào bằng về biên chế".
Hiện Bộ đang gấp rút xây dựng đề án để báo cáo Bộ Chính trị và cấp có thẩm quyền, làm cơ sở ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nghị định hướng dẫn nhằm cụ thể hóa các nội dung liên quan.
Hệ thống thể chế cần tiếp tục hoàn thiện về tổ chức bộ máy, chính sách tiền lương, phụ cấp khu vực, phụ cấp chức danh lãnh đạo, cùng các chế độ an sinh xã hội tương ứng với từng loại hình đơn vị hành chính.
“Chúng ta phải làm lại tổng thể toàn bộ các cơ chế, chính sách đã ban hành, kể cả các Chương trình Mục tiêu quốc gia, để bảo đảm phù hợp với việc phân loại đơn vị hành chính mới”, Bộ trưởng nói.
Theo người đứng đầu ngành Nội vụ, các bộ, ngành đang triển khai rất tích cực các nhiệm vụ này. Nhiều nội dung sẽ được tháo gỡ căn bản sau khi các luật được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này cùng với các nghị định hướng dẫn thi hành. “Việc này phải làm nhanh, không cho phép chậm trễ”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Bên cạnh hoàn thiện thể chế, Bộ Nội vụ đang tập trung cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt ở cấp xã – nơi trực tiếp thực thi nhiệm vụ, tiếp xúc với người dân.
“Anh em đã làm tốt trong giai đoạn đầu là rất đáng ghi nhận, nhưng tới đây cần đạt được hai mục tiêu lớn: vừa kiến tạo phát triển, vừa phục vụ người dân”, Bộ trưởng nói và cho biết Bộ sẽ sớm ban hành hướng dẫn cụ thể hơn về công tác này.
Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, cần tiếp tục rà soát, đánh giá lại kết quả và tính khả thi của việc phân cấp, phân quyền, để điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn.
"Có những việc cấp xã không thể làm nổi như việc giao đất cho doanh nghiệp mà giao cho cấp xã thực hiện sẽ có khó khăn, lúng túng ban đầu. Do vậy, nếu khó khăn, ở đâu đáp ứng được sẽ để còn nếu không đáp ứng được cần giao cho tỉnh linh hoạt xử lý để thực hiện", Bộ trưởng lấy ví dụ.
Ngoài ra, có đề án lớn để quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị để trong thời gian 5 năm cơ bản đáp ứng yêu cầu vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Một nhiệm vụ quan trọng được Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà thông tin là rà soát, sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố trên phạm vi toàn quốc, dự kiến triển khai vào tháng 5/2026.
Hiện Bộ Nội vụ đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác này nhằm bảo đảm sắp xếp khoa học, hợp lý, tạo thuận lợi cho quản lý dân cư, phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở.
Song song với đó, việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập cũng đang được triển khai theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương và Chính phủ. Bộ Nội vụ đã báo cáo Bộ Chính trị và các cấp có thẩm quyền, hướng tới mục tiêu đến năm 2026 cơ bản hoàn thành sắp xếp ổn định, làm nền tảng để tổ chức thực hiện các mục tiêu phát triển giai đoạn 2026–2030.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định: “Chúng tôi đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, vấn đề nào cấp bách sẽ tập trung làm ngay, để bảo đảm bộ máy chính quyền địa phương hai cấp vận hành thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt nhất người dân và doanh nghiệp”.
Thu Giang
