Hội thảo nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 10 năm Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới.
Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, đồng chí Phạm Quang Ngọc, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 10 năm Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới nhấn mạnh: Ninh Bình - vùng đất được ban tặng nhiều danh lam, thắng cảnh, kỳ quan thiên nhiên đặc sắc. Nơi đây, từng ghi dấu ấn từ hàng vạn năm trước, tổ tiên xa xưa chọn là nơi cư trú, thích ứng linh hoạt với biến động môi trường sống tạo nên một dạng thức văn hóa độc đáo thời tiền - sơ sử, làm tiền đề để Cố đô Hoa Lư được chọn làm Kinh đô của Nhà nước Đại Cồ Việt.
Những giá trị nổi bật của vùng đất Hoa Lư - Ninh Bình với trữ lượng tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn đặc sắc, phong phú là tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, nhân văn của tỉnh nhà. Khu danh thắng Tràng An cũng được xác định là địa danh được đầu tư để trở thành một khu du lịch quốc gia, tầm cỡ quốc tế… trong quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tại Việt Nam.
Sau 10 năm được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, khu danh thắng Tràng An đã trở thành một minh chứng rõ nét cho một xu hướng tất yếu: Đó là, kết nối du lịch di sản liên tỉnh, liên vùng, xa hơn nữa là liên quốc gia, nhằm tạo dựng giá trị và thương hiệu độc đáo của khu di sản. Điều đặc biệt là, Tràng An đã tạo dựng thêm những giá trị mới để kết nối tính bản địa và tính hiện đại, của đô thị quá khứ với đô thị tương lai trên nền tảng bảo tồn hiệu quả, hài hòa, bền vững các giá trị di sản; trở thành sự lựa chọn, một điểm đến, một nơi chốn thân quen đáp ứng nhiều đối tượng du khách, cũng như đã bắt kịp với những nhu cầu phát triển chung của tình hình xã hội, kinh tế thị trường và đặc biệt hơn cả luôn gắn liền với chủ trương phát triển tổng hòa các yếu tố văn hóa của Đảng và Chính phủ, cùng định hướng phát triển của tỉnh Ninh Bình.
Những lợi thế trên cũng là những thách thức cho công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị, thể hiện trách nhiệm của người dân và chính quyền đối với di sản quý báu của ông cha trước những vấn đề như: trách nhiệm của chính quyền và người dân trong việc bảo tồn và giữ vững danh hiệu "Di sản thế giới", nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế di sản… Những thách thức này cần được giải quyết bằng những mục tiêu cụ thể và tầm nhìn Quy hoạch tỉnh Ninh Bình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đó là đến năm 2035 trở thành đô thị trực thuộc Trung ương với đặc trưng đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo; một trung tâm lớn, có giá trị thương hiệu cao về du lịch, công nghiệp văn hóa, kinh tế di sản của cả nước và khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Du lịch - sản phẩm du lịch từ di sản là sự lựa chọn và lời giải cho mục tiêu này.
Tại Hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình mong muốn các nhà khoa học, các chuyên gia trong và ngoài nước tập trung thảo luận một số nội dung chính như: Tôn vinh, quảng bá và lan tỏa các giá trị của Quần thể danh thắng Tràng An gắn với phát triển du lịch bền vững, là tiền đề hướng tới xây dựng thành phố Hoa Lư trở thành Đô thị Di sản thiên niên kỷ; nhìn lại những thành tựu nổi bật trong 10 năm, và đề xuất định hướng quy hoạch bảo tồn tổng thể khu di sản với tiếp cận liên ngành, đa ngành - như một mẫu hình đô thị di sản; xác định vai trò, vị trí của Di sản trong phát triển kinh tế du lịch, phát triển kinh tế - xã hội; bảo tồn, nghiên cứu khoa học; kêu gọi, thu hút đầu tư, thu hút khách tham quan du lịch và hợp tác, kết nối các thành phố Di sản thế giới; nghiên cứu, đề xuất những giải pháp để chia sẻ, lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa ở trong nước và trên thế giới những kinh nghiệm thực tiễn bảo tồn và phát triển từ Quần thể danh thắng Tràng An, từ đó đề xuất những chính sách phù hợp với Chính phủ và UNESCO...
Nhấn mạnh đến những kết quả tích cực mà Quần thể danh thắng Tràng An đã mang lại cho Ninh Bình sau 10 năm được ghi danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thanh Bình cho rằng: Việc được công nhận là di sản thế giới giúp Ninh Bình nâng cao danh tiếng, góp phần phát triển ngành Du lịch. Năm 2023, tổng doanh thu từ di sản này đạt 5.500 tỷ đồng là minh chứng cụ thể. Việc công nhận di sản giúp tăng cường cam kết của Chính phủ, chính quyền và nhân dân tỉnh Ninh Bình trong việc bảo vệ và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này... Để phát huy toàn vẹn giá trị khoa học, văn hóa, lịch sử của di sản, phục vụ phát triển bền vững, xây dựng Đô thị di sản thiên niên kỷ, Thứ trưởng Phạm Thanh Bình đề nghị, tỉnh Ninh Bình cần tiếp tục tăng cường gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới theo quy chuẩn của UNESCO; tăng cường giáo dục và nhận thức cộng đồng, nâng cao nhận thức về giá trị của Di sản thế giới Tràng An đối với cộng đồng và du khách; tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế, các đối tác địa phương khác để chia sẻ kinh nghiệm quản lý di sản và học hỏi từ thành công của các điểm đến khác...
Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội Jonathan Baker cho biết, UNESCO vẫn kiên định với cam kết hỗ trợ Tràng An vượt qua những thách thức. Văn phòng UNESCO sẵn sàng cung cấp các lĩnh vực chuyên môn bảo đảm Tràng An tiếp tục là ngọn hải đăng cho các hoạt động du lịch có trách nhiệm và bền vững. Tầm nhìn hiện tại của Tràng An hoàn toàn phù hợp với sứ mệnh cốt lõi của UNESCO đó là thúc đẩy sự hiểu biết văn hóa hòa bình và phát triển bền vững thông qua bảo tồn di sản, do đó, ông Jonathan Baker tin tưởng, Tràng An sẽ tiếp tục đóng vai trò hình mẫu phát triển ổn định, có trách nhiệm cho thế hệ mai sau.
Sau phiên khai mạc, các đại biểu, nhà khoa học, các chuyên gia trong và ngoài nước đã tiến hành 3 phiên thảo luận với nhiều nội dung. Phiên tổng thể mang chủ đề: “Kết nối đô thị di sản Tràng An với các thành phố di sản UNESCO”, 2 phiên chuyên đề: “Một thập kỷ di sản thế giới Tràng An - Hành trình kiến tạo và bảo tồn phát huy giá trị” và “Quy hoạch bảo tồn và phát huy toàn diện giá trị di sản thế giới Tràng An hướng tới Đô thị di sản thiên niên kỷ”.
Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học, nhà quản lý từ nhiều địa phương trên cả nước cũng chia sẻ nhiều bài học, kinh nghiệm bảo tồn, khai thác giá trị của các khu di sản thế giới như: Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội), Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà (Quảng Ninh - Hải Phòng), Thành nhà Hồ (Thanh Hóa), Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình), Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)...
Lan Phương
