Tin liên quan
Bổ sung nghiên cứu bổ sung tác động của AI đối với trí não trẻ em
Đại biểu Quốc hội mong tính minh bạch thông tin quy hoạch sẽ được nhấn mạnh trong luật
Cần cơ chế linh hoạt để thúc đẩy chuyển giao và làm chủ công nghệ
Góp ý cho Điều 11 và các nội dung liên quan đến thú y trong dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn Hà Nội) nhấn mạnh rằng các sửa đổi tại điều này mang ý nghĩa rất quan trọng, khi đã làm rõ hơn trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường trong việc ban hành quy chuẩn kỹ thuật, dự báo – cảnh báo dịch bệnh, thống kê thiệt hại; đồng thời tăng cường phân cấp cho địa phương trong quản lý thú y, kiểm dịch, giết mổ và quản lý thuốc thú y.
“Đây là hướng tiếp cận phù hợp với kinh nghiệm quốc tế trong quản lý dịch bệnh theo chuỗi giá trị ‘từ trang trại đến bàn ăn’”, đại biểu nói.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan, thực tiễn cho thấy nhiều dịch bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, dịch tả lợn châu Phi, lở mồm long móng, viêm da nổi cục và các bệnh mới nổi vẫn tiềm ẩn nguy cơ diễn biến phức tạp, ảnh hưởng lớn tới kinh tế và sức khỏe nhân dân. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH), hơn 70% bệnh truyền nhiễm mới nổi ở người bắt nguồn từ động vật; các dịch bệnh như SARS, MERS, H5N1, H7N9, Ebola, Nipah và COVID-19 là minh chứng rõ ràng. Điều này khẳng định kiểm soát dịch bệnh động vật là tuyến phòng thủ đầu tiên của y tế công cộng.
Bên cạnh đó, đại biểu cảnh báo thách thức kháng kháng sinh đang gia tăng nhanh. Hiện có hơn 100 hoạt chất kháng sinh được sử dụng trong chăn nuôi; tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, lĩnh vực này chiếm 60–70% tổng lượng kháng sinh tiêu thụ hằng năm. Việc sử dụng không đúng cách trong chăn nuôi khiến vi khuẩn kháng thuốc lan sang người qua thực phẩm và môi trường. WHO xếp kháng kháng sinh vào 10 mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe toàn cầu.
Dịch bệnh động vật còn gây thiệt hại kinh tế nặng nề do chi phí tiêu hủy, tái đàn, giảm năng suất, từ đó tác động trực tiếp tới an ninh lương thực. “Đầu tư cho phòng bệnh và hệ thống thú y chính là đầu tư cho ổn định kinh tế – xã hội”, đại biểu nhấn mạnh.
Theo đại biểu, cộng đồng quốc tế đang thúc đẩy mô hình “Một sức khỏe – One Health”, coi sức khỏe con người gắn chặt với sức khỏe động vật và môi trường; đây cũng là tinh thần của Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về củng cố y tế dự phòng, phát hiện sớm và cảnh báo sớm nguy cơ dịch bệnh. Ở Việt Nam, mạng lưới thú y cơ sở vẫn chưa đồng đều, năng lực giám sát – xét nghiệm còn hạn chế, trong khi nguy cơ vi khuẩn kháng thuốc từ chăn nuôi lan sang người đang ngày càng rõ. Bài học từ dịch tả lợn châu Phi (ASF) và cúm gia cầm cho thấy: hệ thống thú y mạnh thì khả năng kiểm soát dịch bệnh càng hiệu quả.
Từ góc độ xây dựng chính sách, đại biểu Nguyễn Thị Lan kiến nghị cơ quan soạn thảo làm rõ một số nội dung kỹ thuật quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả của hệ sinh thái Thú y Quốc gia:
Thứ nhất, cần quy định yêu cầu năng lực tối thiểu của thú y cơ sở, chuẩn hóa hệ thống đào tạo thú y. Dù tổ chức theo mô hình nào, các cấp chính quyền – đặc biệt cấp tỉnh và cấp xã – phải có đủ nhân lực và công cụ để phát hiện sớm, xử lý kịp thời dịch bệnh theo khuyến nghị của WHO và WOAH.
Thứ hai, bổ sung nguyên tắc huy động nguồn lực khoa học – công nghệ trong nước, bao gồm các viện nghiên cứu, trường đại học và phòng thí nghiệm đạt chuẩn, vào hoạt động xét nghiệm, giám sát và đánh giá rủi ro dịch bệnh. Hiện nay, lực lượng này chưa được coi là một cấu phần chính thức của Hệ thống Thú y Quốc gia, trong khi ở nhiều nước họ giữ vai trò nòng cốt. Do đó, cần có cơ chế pháp lý để các cơ sở khoa học tham gia chính thức vào mạng lưới giám sát, phù hợp thông lệ quốc tế.
Thứ ba, về phân cấp trong cấp và gia hạn chứng chỉ hành nghề thú y, cần có bộ tiêu chí và quy trình thống nhất trên toàn quốc để bảo đảm minh bạch và nâng cao chất lượng đội ngũ hành nghề. Đại biểu cũng đề nghị bổ sung yêu cầu cập nhật kiến thức định kỳ đối với bác sĩ thú y nhằm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Lan, những kiến nghị này nhằm hướng tới xây dựng hệ thống thú y hiện đại, đồng bộ, kết nối giữa Trung ương – địa phương – viện – trường, đủ năng lực bảo vệ sức khỏe vật nuôi và sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh mới.
Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý để Điều 11 thực sự trở thành nền tảng quan trọng trong kiểm soát dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân và phát triển nông nghiệp an toàn, bền vững.
