Nhằm tôn vinh truyền thống văn hóa của dân tộc, phát huy giá trị văn hóa cung đình của khu di sản Hoàng Thành Thăng Long, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chương trình “Tết Đoan Ngọ xưa và nay” năm 2022 với các hoạt động chính như trưng bày và thể nghiệm nghi lễ ban quạt trong hoàng cung xưa.
Đây là lần đầu tiên Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tái hiện không gian nghi lễ ban quạt trong Cung đình ngày Tết Đoan Ngọ và trưng bày bộ sưu tập quạt của nghệ nhân Dương Văn Đoàn. Chiếc quạt được trưng bày mang tính chất cung đình có kích thước 2,4m đề bài thơ của vua Lê Hiến Tông viết trên quạt năm 1503. Ngoài ra, phần trưng bày còn có một số quạt dành cho vua, hoàng hậu và quan được phỏng dựng dựa trên các nguồn tư liệu.
Không gian trưng bày nhân dịp Tết Đoan Ngọ còn trở nên có ý nghĩa giáo dục hơn khi du khách, nhất là các bạn trẻ được tìm hiểu những phong tục độc đáo của ngày tết Đoan Ngọ như tục “giết sâu bọ”, tục đeo bùa ngũ sắc thông qua những chiếc bùa ngũ sắc được phục hồi dựa theo hiện vật đang được lưu giữ tại Bảo tàng Quai Branly (Cộng hòa Pháp) và không gian đầy màu sắc của cửa hàng trên phố Hàng Mụn xưa, tục hái thuốc nam đề cao tri thức dân gian dùng thảo mộc chăm sóc sức khỏe con người thông qua hệ thống trưng bày hiện vật, pano, tranh vẽ diễn giải sẽ mang lại nhiều điều bất ngờ và hấp dẫn.
Đồng hành cùng du khách trong các hoạt động trải nghiệm, tìm hiểu nét đẹp văn hóa cổ truyền đặc sắc của dân tộc tại không gian trưng bày là nhà sử học Lê Văn Lan nói chuyện về các nghi lễ Tết Đoan Ngọ trong cung đình xưa; nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Ánh Tuyết giới thiệu tục “giết sâu bọ” trong ngày Tết Đoan Ngọ; nghệ nhân Dương Văn Đoàn giới thiệu về quy trình làm quạt…
Đặc biệt, trong chương trình khai mạc sẽ diễn ra vào ngày 1/6 tới, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp Hội Di sản văn hóa Thăng Long và Công ty Ỷ Vân tái hiện nghi lễ ban quạt trong cung đình Thăng Long. Đây là nghi lễ độc đáo trong hoàng cung Thăng Long diễn ra vào dịp Tết Đoan Ngọ, cầu mong sức khỏe, bình an cho bá quan và dân chúng.
Đoan Ngọ (Đoan Dương) là tết cổ truyền của Việt Nam và một số quốc gia Đông Á diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Ngày Tết Đoan Ngọ trong các triều đại phong kiến, trong cung đình và dân gian có những nghi thức và phong tục khác nhau.
Trong cung đình, Tết Đoan Ngọ là lễ thường triều, nhà vua thường ban yến, ban quạt cho văn võ bá quan. Ân điển ban quạt của nhà vua còn ý nghĩa sâu sắc là ban “phúc lành, sức khỏe, bình an” cho muôn nhà.
VIỆT BÁCH
