Tin liên quan
Giải trình về dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi)
Chuyển đổi tư duy phát triển KTXH lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số
Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá XV sẽ diễn ra trong khoảng 40 ngày từ 20/10-11/12
Trình bày tóm tắt các Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý về 4 dự thảo: Luật Dẫn độ; Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù; Luật Tương trợ tư pháp về hình sự; Luật Tương trợ tư pháp về dân sự, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, đây là 4 dự án Luật được tách ra từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành và đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9.
Ngay sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp chủ trì, phối hợp với các cơ quan soạn thảo (Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao) và các cơ quan hữu quan tổng hợp, nghiên cứu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm, làm việc với các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan để có thêm thông tin và cơ sở thực tiễn phục vụ công tác tiếp thu, hoàn thiện các dự thảo Luật.
4 dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã bám sát mục tiêu, quan điểm đề ra khi xây dựng các dự án luật, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường hợp tác quốc tế về pháp luật và hội nhập quốc tế trong tình hình mới, hoàn thiện pháp luật về tương trợ tư pháp nói chung và pháp luật trong từng lĩnh vực dẫn độ, chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, tương trợ tư pháp về hình sự và tương trợ tư pháp về dân sự nói riêng; khắc phục những bất cập, hạn chế trong quá trình thực hiện Luật Tương trợ tư pháp năm 2007.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng chỉ đạo các cơ quan rà soát, chỉnh lý, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất giữa 4 dự thảo Luật về những nội dung có tính chất chung như phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, giải thích từ ngữ, nguyên tắc tương trợ tư pháp và áp dụng pháp luật, ngôn ngữ trong hồ sơ yêu cầu tương trợ tư pháp và vấn đề miễn hợp pháp hóa lãnh sự, hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp... và hoàn thiện về văn phong, kỹ thuật lập pháp; rà soát với quy định của các luật có liên quan về thẩm quyền của cơ quan, người tiến hành tố tụng, thủ tục tố tụng, tổ chức bộ máy cơ quan tư pháp để hoàn thiện các dự thảo luật, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Liên quan đến dự thảo Luật Dẫn độ, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật Dẫn độ gồm 04 chương, 45 điều. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội 2 vấn đề lớn:
Thứ nhất, về giám đốc thẩm, tái thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ (khoản 5 Điều 30), dự thảo Luật do Chính phủ trình tại Kỳ họp thứ 9 quy định: “Việc giám đốc thẩm, tái thẩm quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ được thực hiện theo trình tự, thủ tục quy định tại Điều 370 và 397 Bộ luật Tố tụng hình sự”. Một số ý kiến đề nghị không quy định thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ vì không cần thiết.
Hoạt động dẫn độ liên quan trực tiếp đến việc bảo đảm quyền con người, có vai trò đặc biệt quan trọng trong quan hệ hợp tác tư pháp quốc tế, thể hiện quyền tài phán và chủ quyền quốc gia trong lĩnh vực tư pháp hình sự. Do đó, việc quyết định dẫn độ hoặc từ chối dẫn độ phải được tiến hành thận trọng, đúng quy định pháp luật và đặt dưới cơ chế kiểm soát tư pháp chặt chẽ thông qua các thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm (nếu có) nhằm phòng tránh oan, sai và không bỏ lọt tội phạm, đồng thời thể hiện thiện chí của Việt Nam trong hoạt động hợp tác tư pháp quốc tế; (2) Quyết định dẫn độ và quyết định từ chối dẫn độ của Tòa án thuộc phạm vi điều chỉnh của Điều 370, Điều 397 của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Thực tiễn đã có trường hợp phải áp dụng thủ tục tái thẩm đối với quyết định từ chối dẫn độ do sau khi Tòa án quyết định, cơ quan chức năng mới phát hiện tình tiết mới quan trọng; Luật Tương trợ tư pháp hiện hành quy định Tòa án nhân dân cấp tỉnh xem xét yêu cầu dẫn độ với một Hội đồng gồm 3 thẩm phán.
Nay dự thảo Luật quy định Tòa án nhân dân khu vực xem xét yêu cầu dẫn độ với 1 thẩm phán chủ trì phiên họp. Để bảo đảm chất lượng của việc xem xét yêu cầu dẫn độ, kịp thời phát hiện, khắc phục các sai sót, vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc xử lý những tình tiết mới phát sinh sau khi quyết định dẫn độ hoặc từ chối dẫn độ đã có hiệu lực, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người bị yêu cầu dẫn độ, việc quy định trình tự giám đốc thẩm, tái thẩm là cần thiết.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ quy định về giám đốc thẩm, tái thẩm đối với quyết định dẫn độ hoặc quyết định từ chối dẫn độ của Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
Để bảo đảm tính khả thi, Điều 30 của dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng áp dụng thủ tục này theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, không thực hiện thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đối với trường hợp đã thi hành quyết định dẫn độ. Việc quy định chi tiết giao cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan thực hiện.
Thứ hai, về giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ (Điều 33), một số ý kiến đề nghị bổ sung trình tự, thủ tục giữ người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ trong trường hợp chưa có yêu cầu dẫn độ.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, Điều 506a của Bộ luật Tố tụng hình sự mới được bổ sung theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2025 đã quy định việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ được thực hiện theo quy định của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và pháp luật về dẫn độ.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và căn cứ quy định tại Điều 506a của Bộ luật Tố tụng hình sự, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý Điều 33 của dự thảo Luật theo hướng quy định về thủ tục và điều kiện giữ người trong cả 2 trường hợp (Việt Nam và nước ngoài cùng là thành viên của điều ước quốc tế; Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế về dẫn độ); về thời hạn giữ người trong trường hợp khẩn cấp (không quá 45 ngày) tại cơ sở lưu trú cho người nước ngoài chờ xuất cảnh.
Dự thảo Luật cũng được chỉnh lý, bổ sung tại các điểm h, k, 1 và m khoản 3 Điều 33 để làm rõ trách nhiệm của nước yêu cầu dẫn độ và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.
