Sáng 12/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025; biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.
Ưu tiên kết nối hạ tầng giao thông sau sáp nhập
Tham gia phát biểu, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) khẳng định chủ trương sắp xếp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là quyết sách lớn, vừa có tính chiến lược, vừa mang tính cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản trị, tổ chức lại không gian phát triển theo hướng mở rộng, gắn kết bền vững, phát huy lợi thế quy mô và tối ưu hóa nguồn lực.
"Đây là cơ hội để tái cấu trúc toàn diện mô hình phát triển vùng; phân bố lại dân cư, hạ tầng và nguồn lực đầu tư theo định hướng chiến lược mới, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển nhanh và bền vững cho kỷ nguyên phát triển của từng địa phương cũng như cả nước", ông Thông nói.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Ảnh: Media Quốc hội).
Nhắc đến phát biểu của Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, ông Thông nói rằng việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Tp.HCM sẽ tạo ra một không gian kinh tế có tiềm lực mạnh, có thể so sánh với Thượng Hải.
Tương tự, việc hợp nhất 3 tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận sẽ tạo thành một chỉnh thể kinh tế - hành chính lớn mạnh hơn với diện tích 24.233 km² (lớn nhất nước), dân số gần 4 triệu người và GRDP trên 323.000 tỷ đồng (xếp thứ 7 cả nước).
Như Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu, 3 địa phương này có những đặc điểm tự nhiên và kinh tế khác biệt nhưng lại bổ trợ cho nhau một cách tự nhiên: Lâm Đồng là trung tâm nông nghiệp công nghệ cao; Đắk Nông có thế mạnh về khoáng sản và quỹ đất phát triển công nghiệp. Bình Thuận giữ vai trò đầu mối kết nối, cửa ngõ ra biển với tiềm năng năng lượng tái tạo và logistics ven biển.
Sự liên kết giữa cao nguyên, trung du và duyên hải sẽ hình thành một chuỗi giá trị liên ngành, chuỗi đô thị liên kết và một vùng du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng - văn hóa đặc sắc, tạo nên một không gian phát triển liên thông, hiệu quả và bền vững hơn.
Kết nối hạ tầng giao thông là vấn đề cần được đặc biệt chú trọng khi sáp nhập tỉnh thành (Ảnh: Hữu Thắng).
Góp ý thêm vào đề án sáp nhập, đại biểu đoàn Bình Thuận đề nghị cần sớm hoàn thiện thể chế, pháp luật phù hợp với mô hình địa phương 2 cấp, có cơ chế tổ chức bộ máy đặc thù cho các tỉnh mới trong giai đoạn chuyển tiếp.
Đồng thời cần sớm giải quyết chế độ chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nghỉ việc; có chính sách đào tạo lại, hỗ trợ việc làm, ổn định nơi làm việc và sinh hoạt cho những cán bộ, công chức, người lao động phải di chuyển đến trụ sở mới sau sáp nhập.
Đặc biệt, đại biểu đoàn Bình Thuận đề nghị cần ưu tiên kết nối hạ tầng giao thông, đặc biệt tại các địa phương có diện tích lớn sau sắp xếp như tỉnh Lâm Đồng mới khi dự kiến sau sáp nhập sẽ có diện tích lớn nhất cả nước, bao gồm cả vùng núi, trung du và duyên hải.
Song, thực tế hiện nay, giao thông kết nối Bình Thuận - Lâm Đồng - Đắk Nông còn thiếu và yếu. Các tuyến đường bộ già cỗi khiến 3 trung tâm của 3 tỉnh gần như bị chia cắt.
Để khắc phục khó khăn, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm bố trí nguồn lực để cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 28, Quốc lộ 27. Đồng thời xem xét, phê duyệt bổ sung quy hoạch đường bộ cao tốc kết nối ba địa phương này trước năm 2030, bố trí nguồn lực thực hiện đúng quy định, đảm bảo kết nối giữa Tp.Phan Thiết, Tp.Đà Lạt và Tp.Gia Nghĩa.
Cuối cùng là tận dụng và bố trí lại tài sản công một cách hiệu quả tránh lãng phí tại các khu vực dôi dư sau sáp nhập và phát huy tối đa giá trị sử dụng.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Ảnh: Media Quốc hội).
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ đồng tình rất cao với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Quốc hội sẽ quyết định một tiến trình lịch sử, trọng đại của đất nước. Nhân dân cả nước cũng đang rất mong chờ khi cả nước còn 34 tỉnh, thành phố.
Đi vào nội dung cụ thể, ông Hòa cho biết, rất nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị chính sách cho cán bộ và đề nghị các cấp có thẩm quyền quan tâm.
"Anh em có vui buồn lẫn lộn. Có những đồng chí rất vui nhưng cũng có đồng chí rất buồn. Buồn vì đang làm việc có chức quyền nhưng lại xuống cấp phó, từ cấp phó lại xuống nhân viên. Ngoài ra, một trong những tâm tư khác đó là anh em phải đi xa. Điều này làm thay đổi môi trường, sinh hoạt, công việc gia đình… Do vậy, việc động viên chính trị, tư tưởng đối với anh em là rất quan trọng nên đề nghị cấp có thẩm quyền quan tâm", ông Hòa tâm tư.
Phép nhân để tăng trưởng GDP
Cũng nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Tp.HCM) nhấn mạnh, trong thời gian xây dựng và phát triển, đất nước đã có nhiều lần hợp nhất, sáp nhập. Cụ thể, từ năm 1975 đến nay, Việt Nam đã có 3 lần thay đổi, từ 38 đơn vị hành chính cấp tỉnh lên 44, sau đó là 64 và hiện nay là 63 tỉnh, thành, tăng thêm 66% đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Trong bối cảnh hiện nay là thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, thời kỳ của kết nối Internet vạn vật, của trí tuệ nhân tạo, của big data và Chính phủ điện tử, Chính phủ số, xã hội số, công dân số... Điều này tạo điều kiện để thực hiện tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, cũng như là sáp nhập, hợp nhất các tỉnh thành.
Theo ông Ngân, đây là chủ trương cần thiết và sẽ góp phần giảm gánh nặng ngân sách, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước.
"Chúng tôi rất phấn khích với nhiều nội dung nêu trong đề án. Chúng ta từ 63 tỉnh, thành giảm còn 34 tỉnh, thành. Trong đó, 6 tỉnh, thành là được sáp nhập từ 3 địa phương và 20 tỉnh, thành có biển. Điều đó thể hiện rằng, bên cạnh việc giảm gánh nặng chi phí ngân sách, thì quan trọng hơn là chúng ta có thêm động lực phát triển và không gian phát triển. Sự kết hợp, hợp nhất của các tỉnh thành không chỉ là phép cộng về diện tích, dân số, mà theo tôi nó còn là phép nhân của GDP", ông Ngân nói.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Ảnh: Media Quốc hội).
Lấy ví dụ về Tp.HCM với sự hợp nhất 3 địa phương, gồm thủ phủ công nghiệp Bình Dương, với trung tâm logistics, kinh tế biển của Bà Rịa - Vũng Tàu và kết hợp với trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, dịch vụ, đặc biệt là trung tâm khoa học công nghệ của Tp.HCM, đại biểu cho rằng, đây là nền tảng để tạo ra một tam giác vàng của cả nước.
Theo đó, Tp.HCM mới, vốn đang đóng góp là 1/4 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách của cả nước, chắc chắn trong thời gian tới sẽ còn đóng góp nhiều hơn nữa.
Đại biểu cũng cho rằng, sẽ có thêm những tứ giác động lực mới rất là tiềm năng cho Tp.HCM. Cụ thể là khu cảng trung chuyển quốc tế Cái Mép - Thị Vải kết hợp với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ; việc hình thành khu thương mại tự do, kết hợp với trung tâm tài chính quốc tế Tp.HCM; cộng với sân bay quốc tế Long Thành của Đồng Nai, sẽ tạo ra một động lực mới và rất lớn của vùng Đông Nam Bộ.
Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng, để đạt được những mục tiêu này, cần có sự đầu tư. Trong đó, cần có thể chế đủ rộng, một thể chế linh hoạt, phù hợp với quy mô dân số, kinh tế, đặc điểm về an ninh quốc phòng của từng địa phương.
Ông Ngân cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương theo phương châm địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
"Phải ưu tiên nguồn lực cho các địa phương đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội một cách đồng bộ, nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng số để phát huy được Chính phủ số trong quản lý, quản trị địa phương hiện nay", đại biểu Ngân nhấn mạnh.
