Trước đây, người lao động (NLĐ) có thời gian đóng BHXH trước ngày luật này có hiệu lực thi hành (1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút BHXH một lần... Tuy nhiên, theo luật mới, bắt đầu từ 1/7/2025, những người mới bắt đầu đóng BHXH sẽ không còn được hưởng quyền rút BHXH một lần, trừ khi họ đáp ứng một số điều kiện ngoại lệ cụ thể, gồm:
•Người lao động đạt đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
•Người lao động di cư ra nước ngoài để định cư.
•Người mắc các bệnh nặng như ung thư, bại liệt, xơ gan cấp tính, lao nặng, AIDS.
•Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
•Người khuyết tật đặc biệt nặng.
Các điều khoản mới của luật nhằm giảm tình trạng rút BHXH một lần, phản ánh nỗ lực của chính phủ nhằm tăng cường bền vững tài chính cho quỹ BHXH và khuyến khích người lao động tham gia lâu dài trong hệ thống an sinh xã hội. Để thực hiện điều này, luật đã thiết lập rằng chỉ những người có thời gian đóng BHXH đủ 20 năm trước ngày luật có hiệu lực và đã ngừng tham gia bảo hiểm bắt buộc hoặc tự nguyện, mới có thể đề nghị rút BHXH một lần.
Điều này được quyết định sau khi lấy ý kiến đại biểu Quốc hội, với đa số tán thành điều chỉnh theo hướng này.
Người lao động tham gia BHXH từ 1/7/2025 trở đi sẽ phải tuân theo quy định mới này, nghĩa là họ không thể rút BHXH một lần trừ khi họ đáp ứng các điều kiện ngoại lệ như nêu trên.
Nghị quyết số 28/NQ-TƯ về cải cách chính sách BHXH đã đề ra hướng điều chỉnh, giảm số lần người lao động rút BHXH một lần, bằng cách tăng quyền lợi cho những ai chọn bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí. Điều này nhằm khuyến khích một sự gắn bó lâu dài hơn với quỹ BHXH, thay vì rút một lần và kết thúc quan hệ đóng góp vào quỹ.
Quy định mới cũng phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho hệ thống an sinh xã hội, đồng thời đảm bảo rằng những người lao động có thể hưởng lợi từ quỹ BHXH một cách bền vững khi họ về hưu. Điều này không chỉ tăng cường sự ổn định cho người lao động mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của họ trong tương lai, phản ánh một sự thay đổi tích cực trong chính sách an sinh xã hội của Việt Nam.
Mục tiêu chính của các sửa đổi này là để khuyến khích người lao động duy trì sự tham gia lâu dài trong hệ thống BHXH, nhằm đảm bảo quyền lợi về lương hưu ổn định khi về già. Điều này phản ánh một chính sách nhằm ứng phó với tình trạng già hóa dân số và giảm bớt gánh nặng tài chính lên hệ thống BHXH do những rút tiền một lần trước đây gây ra. Việc giới hạn quyền rút một lần được kỳ vọng sẽ tạo ra một lực đẩy mạnh mẽ cho sự ổn định và bền vững của quỹ BHXH.
