Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì
Chị Mỹ Lệ (Hà Nội) chia sẻ, con gái chị năm nay lên 16 tuổi, đã có kinh nguyệt được bốn năm nay. Gần đây chị mới biết trong suốt những năm qua kinh nguyệt của con gái rất thất thường. Cháu chia sẻ với mẹ rằng, có thời điểm kinh nguyệt ra nhiều và kéo dài hơn một tuần (9 ngày), nhưng có thời điểm cháu chỉ có kinh 3 ngày là tắt. Thậm chí, năm con 14 tuổi, 3 tháng liên tục không có kinh song do bận học cháu không chia sẻ với mẹ. Tình trạng này kéo dài suốt 4 năm khiến người mẹ rất lo lắng.
Chị Mỹ Lệ băn khoăn, liệu kinh nguyệt thất thường có ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của con gái về sau không và nên làm gì lúc này?
Thắc mắc này của chị được BS Phan Thị Bích Thuận - Chuyên khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội giải thích: Kinh nguyệt là hiện tượng ra máu âm đạo sinh lý tự nhiên ở phụ nữ theo một chu kỳ nhất định. Mỗi chu kỳ, trứng sẽ phát triển trong cơ thể và phóng ra khi trưởng thành, sẵn sàng thụ tinh với “con giống” và tạo thành phôi thai. Khi đó, lớp niêm mạc ở tử cung sẽ dày lên, chuẩn bị cho sự làm tổ của bào thai. Trong trường hợp trứng phóng ra không gặp và thụ tinh với “con giống”, lớp niêm mạc không cần thực hiện chức năng làm tổ cho phôi thai sẽ bong ra, tạo thành chu kỳ kinh nguyệt.
Tuy nhiên, khi bước vào tuổi dậy thì ở độ tuổi 12-16 tuổi, chu kỳ kinh nguyệt của các bạn gái thường có sự biến đổi rất lớn vì cơ thể vẫn đang trong giai đoạn phát triển, nhất là buồng trứng vẫn chưa phát triển toàn diện, dẫn tới nội tiết tố nữ chưa ổn định. Khi đó, trứng không phát triển hoặc không phóng noãn sẽ khiến chu kỳ kinh nguyệt của các bạn gái bị rối loạn.
Theo BS Phan Thị Bích Thuận, trường hợp bạn gái năm nay 16 tuổi xuất hiện kinh nguyệt đã được 4 năm nhưng vẫn chưa đều thì khả năng cao là rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì vì nồng độ hormone, nội tiết tố, các cơ quan sinh dục chưa ổn định và phát triển hoàn toàn. Rối loạn kinh nguyệt cũng có thể do chế độ ăn uống, sinh hoạt chưa hợp lý, căng thẳng, áp lực.
Tình trạng rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì sẽ dần ổn định theo thời gian và không gây ảnh hưởng tới khả năng mang thai. Tuy nhiên, trường hợp này vẫn nên đưa cháu đến các bệnh viện chuyên khoa sản để thăm khám và loại trừ các bệnh lý gây rối loạn kinh nguyệt như buồng trứng đa nang, suy buồng trứng, suy tuyến yên… để có biện pháp điều trị, theo dõi kịp thời tránh ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.
Giúp điều hòa kinh nguyệt
Để điều hòa kinh nguyệt, BS Phan Thị Bích Thuận khuyên rằng, chị em phụ nữ nên chú ý tới những điều sau:
- Có chế độ ăn khoa học, hợp lý, đầy đủ dưỡng chất: Tốt nhất nên dùng các thực phẩm chứa hàm lượng sắt cao, như thịt bò, thịt gà, gan, nghệ, củ cải, cá, hạt óc chó… có tác dụng thúc đẩy hoạt động tái tạo hồng cầu và ngăn ngừa tình trạng thiếu máu do rong kinh, cường kinh kéo dài.
Tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, các loại hạt ngũ cốc… vào trong chế độ ăn. Đặc biệt, đậu nành là một trong những loại thực phẩm giúp tăng cường nội tiết tố ở nữ giới.
Uống đủ nước mỗi ngày tùy theo trọng lượng cơ thể, để cơ thể loại bỏ độc tố, bài tiết, vận chuyển dinh dưỡng vào cơ thể. Đồng thời, giúp điều hòa kinh nguyệt, tăng lượng máu kinh, cải thiện tình trạng ra máu kinh ít.
Tránh sử dụng rượu bia, cà phê, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, món ăn chứa nhiều gia vị cay nóng… Cần ăn uống đủ bữa, đúng giờ, tránh tình trạng nhịn ăn, bỏ bữa.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Bên cạnh chế độ ăn uống khoa học, thói quen sinh hoạt đối với trẻ nữ trong độ tuổi dậy thì cần phải lành mạnh, tránh căng thẳng. Nên thực hiện và duy trì một số thói quen để giúp kinh nguyệt ổn định hơn, như ngủ đủ giấc, bảo đảm 7-8 giờ/ ngày. Không thức quá khuya, trước khi đi ngủ nên tránh sử dụng các thiết bị điện tử ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Không sử dụng thuốc lá và các chất kích thích. Tập luyện thể dục 30-45 phút mỗi ngày với các bộ môn có cường độ vừa phải như bóng rổ, bơi lội, đi bộ, chạy bộ, đạp xe, yoga…
Ngoài ra, cần phải chăm sóc vệ sinh “vùng kín” sạch sẽ, thông thoáng, đặc biệt bạn trẻ không dùng bất kể loại thuốc nào, kể cả thuốc điều hòa kinh nguyệt nếu chưa được thăm khám hoặc không có chỉ định của bác sĩ.
Theo các chuyên gia y tế, chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài khoảng 28 ngày, tuy nhiên số ngày chính xác ở mỗi phụ nữ sẽ khác nhau tùy vào thói quen sinh hoạt, ăn uống hoặc có thể thay đổi khi gặp căng thẳng. Việc độ dài của chu kỳ kinh nguyệt tăng thêm 1 ngày không có ý nghĩa về mặt lâm sàng. Bất kỳ thay đổi nào dưới 8 ngày đều được Liên đoàn Sản phụ khoa quốc tế (FIGO) xếp vào loại bình thường.
Các bệnh lý thường gặp gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt: bệnh lý tử cung như u xơ hay polyp, rối loạn cân bằng nội tiết tố nữ, lạc nội mạc tử cung, bệnh lý gây viêm nhiễm vùng chậu, hội chứng buồng trứng đa nang, một số bệnh lý khác như bệnh tuyến giáp, rối loạn chức năng tuyến yên…
KIM LÝ
