Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh chiến lược không chỉ về công nghệ hay thương mại, mà còn là cạnh tranh về mô hình phát triển với việc nắm bắt xu hướng, tận dụng thời cơ, làm mới các động lực truyền thống và tìm ra động lực tăng trưởng mới.
Hà Nội đã vươn lên mạnh mẽ, đạt thành tựu quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực
Tham luận tại Đại hội, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh, Thủ đô Hà Nội với khát vọng phát triển vươn lên cùng: “3 tầm nhìn: Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” và “4 giá trị: tiên phong - xanh - thông minh - bền vững”, với “tư duy Thủ đô và hành động Hà Nội”, các giải pháp đề ra trong Báo cáo chính trị Đại hội lần thứ 18 Đảng bộ Thành phố đã xác lập mô hình tăng trưởng dựa trên các trụ cột: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tạo đột phá tăng trưởng mạnh, để Thủ đô thực hiện sứ mệnh dẫn dắt và lan tỏa phát triển, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ 14 của Đảng.
Giai đoạn 2021-2025 là hành trình đầy thử thách nhưng với sự đoàn kết, bản lĩnh, sáng tạo và quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô, Hà Nội đã vươn lên mạnh mẽ, đạt thành tựu quan trọng, toàn diện trên các lĩnh vực; đặc biệt, tăng trưởng kinh tế đã tạo nên “3 điểm sáng: tốc độ cao - chất lượng tốt - từng bước thông minh”, bước đầu đã xác lập mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, điển hình là: Tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước, chất lượng tăng trưởng ngày càng tốt.
Dự kiến cuối năm 2025, tốc độ tăng trưởng trên 8%, quy mô GRDP đạt khoảng 63,5 tỷ USD; thu nhập bình quân khoảng 7.200 USD - cao hơn bình quân cả nước (5.000 USD). Năng suất lao động đạt 347 triệu đồng/lao động (khoảng 14.000 USD), gấp 1,6 lần cả nước, đóng góp của các nhân tố tổng hợp (TFP) đạt khoảng 53%.
05 giải pháp hành động cụ thể
Thực hiện chủ trương Trung ương về tăng trưởng 2 con số giai đoạn 2026-2030, Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ Thành phố đã đề ra quyết tâm đạt tăng trưởng hàng năm từ 11% trở lên, GRDP bình quân đầu người năm 2030 đạt 12.000 USD. Nhằm hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô xanh, thông minh, bền vững trên cơ sở xác lập mô hình tăng trưởng lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số làm động lực chủ yếu; đồng thời, chú trọng các lĩnh vực văn hóa, xã hội, an sinh, môi trường, hướng tới mục tiêu người dân có cuộc sống hạnh phúc hơn, đồng chí đóng góp 05 giải pháp hành động cụ thể sau:
Một là, đột phá thể chế, tiếp tục xây dựng các cơ chế đặc thù - coi đây là khâu “đột phá của đột phá”: Xây dựng các cơ chế thí điểm công nghệ mới, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, phát triển năng lượng tái tạo. Dành tỷ lệ chi trên 4% ngân sách đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Nâng tỷ lệ công nghiệp chế biến, chế tạo lên 25% GRDP năm 2030, tỷ lệ đô thị hóa đạt 70%, phủ kín hạ tầng số 100%. Tiếp tục hoàn thiện các văn bản thi hành Luật Thủ đô 2024, tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị; hình thành trung tâm khoa học công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp quốc gia, tầm cỡ quốc tế tại các khu vực phát triển đô thị phía Tây, Bắc của Thủ đô theo quy hoạch.
Xây dựng Đề án hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của Thành phố giai đoạn 2026-2030 nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, từng bước tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, trở thành nhà cung cấp trong chuỗi cung ứng quốc tế, với hệ thống các doanh nghiệp hỗ trợ ngày càng phát triển. Phấn đấu đạt 300-350 nghìn doanh nghiệp vào năm 2030 (đạt tỷ lệ 35 doanh nghiệp/1.000 dân, tương đương Malaysia).
Xây dựng cơ chế thu hút đầu tư nước ngoài công nghệ cao, hỗ trợ 15.000 hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp trong năm 2026, với các mô hình sáng tạo như quỹ hỗ trợ khởi nghiệp số hóa và chương trình kết nối doanh nghiệp lớn - nhỏ.
Hai là, đầu tư mạnh mẽ thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số toàn diện - động lực chủ yếu cho tăng trưởng:
Tăng tỷ lệ đầu tư cho nghiên cứu, phát triển (R&D) lên khoảng 1% GRDP. Phát huy vai trò hạt nhân của Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (Thu hút được ít nhất 50 doanh nghiệp công nghệ cao tại Hòa Lạc, quy tụ ít nhất 2 trung tâm R&D của các tập đoàn đa quốc gia và ký kết ít nhất 100 hợp đồng R&D giữa doanh nghiệp và các trường, viện mỗi năm; hình thành một cụm R&D công nghệ bán dẫn và trí tuệ nhân tạo quy mô vùng). Đưa vào hoạt động 02 Khu Công viên công nghệ phần mềm và Công nghệ thông tin Hà Nội với quy mô 58ha; Khu Công nghệ cao sinh học Hà Nội với quy mô 199ha.
Gắn bó mật thiết với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, các viện nghiên cứu, trường đại học; tiếp tục dẫn đầu cả nước về chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII). Khởi công Khu công nghệ với quy mô 460ha bên cạnh Khu Công nghệ cao Hòa Lạc; xây dựng một số công viên chuyên đề khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh tế số với quy mô 300ha (phấn đấu khởi công 01 công viên với quy mô 182ha tại phường Tây Tựu trong Quý I/2026 để chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14).
Liên thông số thống nhất, hiệu quả và quản trị dựa trên dữ liệu dùng chung trong toàn hệ thống chính trị Thành phố gắn với bảo đảm an ninh mạng, bảo mật thông tin và an toàn dữ liệu; Thay đổi tư duy và phương thức quản trị từ “quản lý hành chính” sang “quản trị phát triển” - “chuyển đổi số là quản trị sự thay đổi”. Hoàn thiện Chính quyền số 4.0, hình thành Trung tâm tính toán thông minh AIDC nhằm kiến tạo tương lai số tự chủ; xây dựng các nền tảng AI quản trị đô thị thông minh và hệ thống dữ liệu mở cho doanh nghiệp; quyết tâm phát triển kinh tế số đạt 40-50% GRDP vào năm 2030 (quy mô khoảng 50-60 tỷ USD).
Đẩy mạnh hợp tác quốc tế chuyển giao khoa học công nghệ, thực hiện mô hình công nghiệp xanh, phát triển năng lượng tái tạo. Thành phố sẽ triển khai 105 nhiệm vụ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị: thành lập một số trung tâm nghiên cứu công nghệ cao, đào tạo khoảng 50.000 nhân lực kỹ thuật cao; xây dựng hệ thống hạ tầng số đồng bộ với 100% phủ sóng 5G, nền tảng IoT cho 50% khu, cụm công nghiệp.
Tạo lập các mô hình kinh doanh mới dựa trên nền tảng số, thúc đẩy phát triển thương mại điện tử, kiến tạo các loại hình dịch vụ như điện toán đám mây, Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data)…
Ba là, thúc đẩy động lực phát triển từ kinh tế đô thị, không gian đô thị; quan tâm bảo vệ môi trường sinh thái, phấn đấu nằm trong Top 50 bảng xếp hạng đô thị thông minh uy tín toàn cầu, phát triển theo định hướng “lấy con người làm trung tâm”:
Thúc đẩy quá trình chỉnh trang, tái thiết đô thị tại khu vực nội đô, trước mắt là các không gian ngầm, không gian phố cổ, phố cũ, khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm, không gian quanh Hồ Tây; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ dọc hai bên bờ sông Hồng, khai thác tối ưu hóa nguồn lực tài nguyên, không gian hai bên sông, để sông Hồng thực sự là “biểu tượng phát triển mới” của Thủ đô.
Triển khai các mô hình phát triển đô thị gắn với định hướng giao thông (TOD). Xây dựng mô hình Thủ đô thông minh tích hợp chính quyền số - kinh tế số - xã hội số - công dân số trên nền tảng “một đám mây - một mạng lưới – một kho dữ liệu”. Khởi công đô thị thông minh tại xã Yên Xuân với quy mô khoảng 600ha để hình thành khu vực đô thị công nghệ Hòa Lạc.
Hoàn thành khoảng 100km đường sắt đô thị, khép kín các đường vành đai (2,5; 3,5, vành đai 4, khởi công vành đai 5), 09 cầu vượt sông Hồng, sông Đuống, các nút giao thông cửa ngõ. Có lộ trình giảm phương tiện giao thông cá nhân, áp dụng hình thức giao thông xanh, thông minh, đảm bảo an ninh năng lượng. Phấn đấu tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đáp ứng tối thiếu 30% nhu cầu đi lại của người dân.
Khai thác, quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ đô thị (đất đai, tài sản công, hạ tầng đô thị…); Phấn đấu thu từ đất bổ sung cho đầu tư phát triển khoảng 350 - 400 nghìn tỷ đồng giai đoạn 2026 - 2030.
Phát triển kinh tế tuần hoàn, hình thành nền kinh tế phát thải thấp, tập trung vào các lĩnh vực: chế biến, năng lượng, môi trường, vật liệu mới, công nghệ sinh học, sản xuất xanh…
Xanh hóa đô thị với diện tích cây xanh đạt trên 10m²/người. Phân loại chất thải rắn đạt 100%. Nước thải đô thị được xử lý đạt 70%, khu vực nông thôn đạt 40% và 50% tại các làng nghề.
Trước năm 2028, phấn đấu hoàn thành cải tạo và hồi sinh 4 dòng sông nội đô (Tô Lịch, Lừ, Sét, Kim Ngưu), xử lý ô nhiễm nguồn nước các sông, hồ trên địa bàn, nâng tỷ lệ số ngày có chất lượng không khí tốt đạt 80% theo quan trắc.
Bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên, phát triển rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, nông nghiệp đô thị sinh thái, giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Bốn là, phát triển văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội đồng thời với nhịp độ phát triển kinh tế - vì hạnh phúc của người dân:
Quan tâm trùng tu, tôn tạo, bảo tồn, phát huy giá trị các di sản lịch sử, văn hóa. Ứng dụng công nghệ, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu văn hóa, nghệ thuật, kết nối, tích hợp đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia. Thực hiện số hóa, lập bản sao số các di tích xếp hạng, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu.
Đầu tư xây dựng tổ hợp công trình văn hóa, thể thao hiện đại, hướng tới đăng cai tổ chức sự kiện thể thao Châu Á; Hình thành các trung tâm công nghiệp văn hóa; Thí điểm triển khai mô hình công viên Nghệ thuật và Đổi mới sáng tạo quốc tế; Phát triển trung tâm thương mại, khu vui chơi giải trí tầm quốc tế tại phía Bắc sông Hồng… góp phần xây dựng Thủ đô thành điểm đến văn hóa hàng đầu khu vực.
Phát triển mạng lưới y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân để mỗi người dân được khám định kỳ ít nhất 1 lần/năm. Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, phát triển y tế dự phòng và cơ sở theo tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ứng dụng mô hình AI First, chuyển đổi số trong quản lý sức khỏe, chuẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm lâm sàng để theo dõi, dự báo và can thiệp kịp thời. Đầu tư xây dựng các bệnh viện chuyên khoa hiện đại và thí điểm mô hình bệnh viện thông minh tại bệnh viện đa khoa Xanh Pôn; chuẩn bị điều kiện tiếp nhận một số cơ sở y tế Trung ương.
Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo toàn diện, tiếp cận trình độ khu vực và thế giới; nhân rộng mô hình giáo dục thông minh sử dụng trí tuệ nhân tạo, xây dựng trường học hạnh phúc với các mô hình sáng tạo theo Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị để Hà Nội sẽ trở thành: “Thành phố học tập toàn cầu”, “trung tâm văn hiến - nơi tụ hội nhân tài khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, là nơi “thượng đô kinh sư mãi muôn đời”. Đến trước năm 2030, hoàn thành đầu tư 07 trường liên cấp hiện đại; di dời các trường đại học khỏi nội đô, tạo không gian đô thị học tập, nghiên cứu thông minh, hiện đại.
Phấn đấu dẫn đầu cả nước về an sinh xã hội, có hệ thống đa tầng, hiện đại, bao trùm, linh hoạt và bền vững. Thực hiện kịp thời, đầy đủ chế độ cho người có công, người cao tuổi, đối tượng bảo trợ; xã hội hóa công tác chăm lo hộ cận nghèo; thu hẹp khoảng cách chênh lệch thành thị - nông thôn; nâng chuẩn trợ giúp xã hội, mở rộng mạng lưới chăm sóc, bảo trợ xã hội, hướng tới “xã hội nhân văn”, nơi “không ai bị bỏ lại phía sau”.
Năm là, bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh, đẩy mạnh hội nhập quốc tế:
Xây dựng công trình có tính lưỡng dụng cao; tập trung nâng cao chất lượng xây dựng các công trình quốc phòng; xây dựng khu vực phòng thủ Thành phố ngày càng vững chắc. Giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội để người dân yên tâm sống, làm việc và cống hiến.
Đổi mới tư duy, mở rộng tầm nhìn, nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế, đưa Hà Nội trở thành thành phố sáng tạo, điểm đến an toàn, hấp dẫn hàng đầu châu Á, thực sự là “Thủ đô xanh, thông minh, nơi đáng đến và đáng sống” để thiết thực triển khai Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị. Hợp tác chặt chẽ với các tỉnh thành theo tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cả nước vì Hà Nội”; đẩy mạnh liên kết địa phương để xử lý hiệu quả ô nhiễm môi trường nước và không khí.
Với tinh thần “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, cùng chương trình hành động cụ thể với các nhiệm vụ, giải pháp đồng bộ, toàn diện, thể hiện quyết tâm đột phá phát triển của toàn Đảng bộ, tin tưởng sâu sắc và quyết tâm hành động, nỗ lực phấn đấu cao nhất để xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội xanh, thông minh, bền vững, tiên phong vươn mình, xứng đáng với vai trò là Thủ đô - trái tim của một đất nước hùng cường, thịnh vượng, sánh vai thế giới trong kỷ nguyên mới.
