Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Luật gồm 8 Chương 59 Điều quy định việc đầu tư vốn Nhà nước vào doanh nghiệp, quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2025.
Trước khi Quốc hội tiến hành biểu quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Theo đó, nhiều vấn đề lớn đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình và chỉnh lý.
Ông Phan Văn Mãi cho biết, về đối tượng áp dụng, có ý kiến đề nghị bổ sung doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp, bao gồm: Tổ chức tín dụng do Nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên (không bao gồm bảo hiểm tiền gửi và ngân hàng chính sách); doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, vốn điều lệ của các doanh nghiệp thuộc cơ quan Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp được Nhà nước giao nhiệm vụ khi thành lập không chỉ bao gồm vốn nhà nước mà còn sử dụng nhiều nguồn vốn khác. Do đó, việc đưa nhóm doanh nghiệp này vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật sẽ không bảo đảm tính thống nhất với mục tiêu và đối tượng điều chỉnh của Luật.
Tuy nhiên, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động đầu tư, quản lý vốn của các tổ chức nêu trên, dự thảo Luật đã quy định tại Điều 56 và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Ngoài ra, để bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan rà soát, chỉnh lý, bổ sung nội dung "đầu tư, hỗ trợ" của nhà nước đối với Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam tại Điều 57 của dự thảo Luật.
Về huy động vốn, cho vay vốn, có ý kiến đề nghị quy định rõ điều kiện, thẩm quyền, trách nhiệm của từng chủ thể trong việc huy động, cho vay vốn để doanh nghiệp được chủ động quyếtđịnh về nguồn vốn cho vay, lãi suất cho vay đối với công ty con.
Ông Phan Văn Mãi cho biết, thể chế hóa Nghị quyết số 12-NQ/TW, quy định cho phép doanh nghiệp được cho công ty do doanh nghiệp nắm trên 50% vốn điều lệ vay vốn sẽ góp phần tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp; tạo điều kiện cho doanh nghiệp do doanh nghiệp thành lập hoặc đầu tư vốn có thể tiếp cận được nguồn vốn hợp lý, có thêm nguồn lực để phát triển. Đồng thời, dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện bảo lãnh, điều kiện cho vay nhằm bảo đảm quản lý chặt chẽ, kiểm soát rủi ro.
Như vậy, dự thảo Luật đã cơ bản bao quát các vấn đề ĐBQH quan tâm, hài hòa giữa quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và yêu cầu giám sát, quản lý của Nhà nước.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khi xây dựng văn bản quy định chi tiết cần lưu ý quy định rõ về điều kiện, mục đích sử dụng vốn vay, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn vay, biện pháp bảo đảm khoản vay, cơ chế giám sát, kiểm tra trong quá trình cho vay và thu hồi nợ; bảo đảm các khoản vay được sử dụng đúng mục đích, có khả năng thu hồi đầy đủ, đúng hạn.
Một trong những điểm đáng chú ý là về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp, có ý kiến đề nghị xem xét không cho phép toàn bộ doanh nghiệp nhà nước đầu tư bất động sản mà chỉ cho phép doanh nghiệp lớn của nhà nước được đầu tư lĩnh vực này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, doanh nghiệp có vốn nhà nước được thực hiện các hoạt động kinh doanh phù hợp với quy định của pháp luật và định hướng của Nhà nước với vai trò của chủ sở hữu thông qua điều lệ, chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Do đó, việc quy định không cho phép toàn bộ doanh nghiệp nhà nước đầu tư bất động sản, mà chỉ cho phép một số doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn được thực hiện hoạt động đầu tư này sẽ làm hạn chế quyền tự chủ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, không phù hợp với chủ trương của Đảng về đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không quy định nội dung này trong dự thảo Luật.
Về chuyển nhượng dự án đầu tư, vốn đầu tư của doanh nghiệp, có ý kiến cho rằng cần quy định chặt chẽ hơn việc chuyển nhượng dự án đầu tư tại Điều 21 và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, nhằm bảo đảm linh hoạt trong tổ chức thực hiện, kịp thời xử lý các tình huống phát sinh trong thực tiễn nhưng vẫn giữ nguyên yêu cầu về tính công khai, minh bạch, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan rà soát, chỉnh lý khoản 6 Điều 21 dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
Thu Giang
