Chiều 10/12, với 442/444 đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng. Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.
Trước khi Quốc hội thông qua, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật.
Về giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung, ông Phong cho biết, việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng căn cứ vào 2 yếu tố chủ yếu.
Một là, từ năm 2018 đến nay, có 3 lần tăng lương; Hai là do điều kiện kinh tế - xã hội phát triển gấp gần 3 lần, nhất là giá cả trên thị trường có nhiều biến động tăng so với năm 2018.
Theo ông Phong, giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai từ 150 triệu đồng áp dụng cho 3 phương thức kê khai (lần đầu, hằng năm, phục vụ công tác cán bộ); trong khi giá trị tài sản, thu nhập biến động 1 tỷ đồng/năm chỉ áp dụng cho kê khai bổ sung, theo dõi biến động và làm căn cứ xác minh khi giải trình không hợp lý.
Do đó, quy định tại các Điều 35, 40 và 41 là thống nhất và phù hợp với mục tiêu kiểm soát biến động tài sản, thu nhập có giá trị lớn.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình (Ảnh: Media Quốc hội).
Đối với "tài sản số", pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ nên hiện nay chưa đưa vào dự thảo Luật, Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu và đề xuất quy định khi có đủ cơ sở pháp lý và sửa đổi toàn diện Luật Phòng, chống tham nhũng.
Khái niệm "tổng thu nhập giữa 2 lần kê khai" được giữ như Luật hiện hành và sẽ được hướng dẫn cụ thể tại Nghị định.
Các tài sản thuộc quyền sở hữu của người kê khai, vợ, chồng, con chưa thành niên (bao gồm quyền sử dụng đất, nhà và tài sản gắn liền với đất hoặc đứng tên chung) đều phải kê khai; danh mục tài sản và mẫu biểu sẽ được Chính phủ quy định chi tiết tại Nghị định hướng dẫn thi hành Luật.
Kết quả biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng (Ảnh: Media Quốc hội).
Về đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập hằng năm, có ý kiến đề nghị bổ sung Phó Giám đốc Sở và làm rõ tiêu chí xác định chức danh "tương đương Giám đốc Sở", nhất là các chức danh lãnh đạo cấp xã; đồng thời đề nghị làm rõ cơ quan chịu trách nhiệm quy định và kiểm soát đối tượng tương đương.
Với nội dung này, ông Phong cho hay, đối tượng kê khai hằng năm tại địa phương chỉ áp dụng đối với Giám đốc Sở và tương đương là do kế thừa Luật hiện hành, bảo đảm phù hợp với Quyết định 56 (phụ cấp chức vụ từ 0,9 trở lên).
Các chức danh tương đương được xác định theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (như Chánh Thanh tra tỉnh, Chánh Văn phòng UBND tỉnh…).
Các chức danh lãnh đạo cấp xã thực hiện kê khai theo các phương thức khác (kê khai lần đầu, kê khai bổ sung, kê khai phục vụ công tác cán bộ) và được kiểm soát theo quy định của Đảng và pháp luật, căn cứ theo vị trí chức danh của người kê khai.
Về công khai bản kê khai tài sản, thu nhập, theo ông Phong, thông tin về tài sản, thu nhập liên quan đến bí mật đời tư và quyền nhân thân của người kê khai nên việc công khai thông tin về tài sản, thu nhập của người kê khai trên Cổng Thông tin điện tử quốc gia và các phương tiện thông tin đại chúng là không phù hợp với quy định của Hiến pháp và pháp luật về dân sự.
Vì vậy, pháp luật về phòng, chống tham nhũng hiện hành chỉ quy định việc công khai được thực hiện bằng một số phương thức nhất định để vừa bảo đảm tính công khai, minh bạch trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nhưng cũng bảo đảm thông tin về tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn không bị sử dụng vào những mục đích tiêu cực như phát tán, trích dẫn, lan truyền sai sự thật, gây ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của người kê khai.
Về xử lý, thu hồi tài sản có liên quan đến tham nhũng, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, việc xử lý tài sản tham nhũng đã được quy định tại Điều 93 của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Theo đó, tài sản tham nhũng phải được thu hồi, trả lại cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp hoặc tịch thu theo quy định của pháp luật (khoản 1); thiệt hại do hành vi tham nhũng gây ra phải được khắc phục; người có hành vi tham nhũng gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật (khoản 2).
"Với quy định này, việc thu hồi tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng có thể được thực hiện mà không phụ thuộc vào việc truy cứu trách nhiệm hình sự, đồng thời, vẫn bảo đảm công bằng, hợp lý theo quy định của pháp luật", ông Phong nêu.
Bên cạnh đó, việc điều tra, truy tố về tội phạm tham nhũng và thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, trong đó gồm cả tài sản của những người có liên quan được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự, nên không quy định thêm trong Luật này.
