Không xem nhẹ bất thường tâm lý tuổi vị thành niên
BS Lê Công Thiện, Trưởng phòng Tâm thần Nhi và Thanh thiếu niên (Viện Sức khỏe tâm thần) cho biết, mỗi ngày, có đến 50% số bệnh nhi đến khám sức khỏe tâm thần được chẩn đoán mắc các vấn đề cảm xúc, trong đó có các rối loạn lo âu.
TS.BS Ngô Anh Vinh, Phó Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi Trung ương) lý giải, ở độ tuổi vị thành niên, những thay đổi về nhận thức, thể chất, tâm lý và cảm xúc thường làm cho trẻ nhạy cảm hơn với mọi thứ xung quanh. Trẻ gặp khó khăn trong việc tự điều chỉnh để thích nghi trong mối quan hệ với mọi người và những vấn đề khác trong cuộc sống. Những áp lực vô hình trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, nếu không được chia sẻ, hỗ trợ kịp thời và đúng cách sẽ dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực trong trẻ ngày càng nhiều thêm. Đây là yếu tố có thể dẫn đến những rối loạn tâm lý ở trẻ vị thành niên.
TS.BS Đỗ Minh Loan, Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi Trung ương) cũng cho rằng, nếu cha mẹ không nắm bắt được kiến thức về tâm lý lứa tuổi này thì sẽ rất khó thấu hiểu các con. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường trong tâm lý trẻ vị thành niên sẽ giúp ngăn chặn nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến cuộc sống sau này của trẻ.
Tùy theo mức độ nặng nhẹ, các bất thường tâm lý ở trẻ vị thành niên có thể biểu hiện bởi một số hoặc bao gồm tất cả các triệu chứng như trẻ thay đổi các thói quen sinh hoạt hàng ngày, rối loạn giấc ngủ, hay phàn nàn về bản thân, ngại giao tiếp, thu mình, ít tham gia các hoạt động. Bên cạnh đó, trẻ cũng có thể có các biểu hiện như ăn uống kém, tâm trạng buồn bã hoặc tồi tệ, kết quả học tập sa sút, khó tập trung học hành… "Nếu những biểu hiện này kéo dài trên 2 tuần và gây ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt, học tập của trẻ thì cha mẹ nên cho trẻ đi khám để được các bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc các chuyên gia tâm lý để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời", BS Loan khuyến cáo.
TS.BS Ngô Anh Vinh nhận định, ở tuổi vị thành niên, song song với việc phát triển thể chất thì trẻ sẽ có những thay đổi rõ rệt về mặt tâm lý. Trong giai đoạn này, sự phát triển cái "tôi" ở trẻ sẽ khiến con có xu hướng cần cha mẹ tôn trọng những sở thích cá nhân và những quyết định của mình hơn. Cha mẹ cần tập cho con kỹ năng tự lập và chịu trách nhiệm, dần trao cho con quyền quyết định một số vấn đề trong cuộc sống. Tuy nhiên, cha mẹ cần luôn dõi theo con để kịp thời can thiệp, giúp đỡ con giải tỏa những lo âu, thay đổi những suy nghĩ lệch lạc của con. Đặc biệt, cha mẹ nên dành nhiều thời gian để lắng nghe con, giải thích để con hiểu và dẫn dắt con đi đúng hướng. Cha mẹ hãy động viên, đừng nên phán xét những lỗi sai, những mục tiêu, cố gắng mà trẻ đang hướng đến.
"Cha mẹ là những người thân yêu nhất của con, luôn bên con, cùng con từng bước trưởng thành, nhưng không vì thế mà cha mẹ nên can thiệp quá sâu vào cuộc sống của con, hãy làm người bạn đồng hành của con, quan tâm con đúng mực, mang lại cho con sự tin tưởng để con có thể sẻ chia, tâm sự mỗi khi gặp khó khăn trong học tập và trong các mối quan hệ xã hội. Bên cạnh gia đình thì nhà trường cũng cần tạo cho trẻ môi trường học tập thân thiện với sự quan tâm, đồng hành của giáo viên. Các trường học nên có phòng tư vấn tâm lý để kịp thời nắm bắt, tư vấn, giúp đỡ trẻ vị thành niên khi các em gặp vướng mắc trong cuộc sống", BS Vinh khuyến cáo.
Thăm khám trẻ gặp vấn đề tâm lý tại Bệnh viện Nhi Trung ương.
Hệ lụy sức khỏe của đồ uống có đường
Thực tế thời gian qua, trong mô hình bệnh tật ở Việt Nam, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân tử vong hàng đầu, ước tính trung bình cứ 10 người thì có 8 người chết do các bệnh không lây nhiễm.
PGS-TS.Trương Tuyết Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng cho hay, đồ uống có đường cũng là nguyên nhân của ít nhất 9 nhóm bệnh (nguy cơ thừa cân béo phì, tiểu đường tuýp 2, hội chứng rối loạn chuyển hóa, tim mạch, tiết niệu, tiêu hóa, ung thư đường tiêu hóa, sa sút trí tuệ…).
Tiêu thụ đồ uống có đường/nước giải khát có đường gây ra những tác động nặng nề lên nền kinh tế, không chỉ ở cấp quốc gia mà còn ảnh hưởng đến nhiều nhóm đối tượng khác nhau.
Theo các nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiêu thụ nhiều và thường xuyên đồ uống có đường/ nước giải khát có đường là một nguyên nhân gây thừa cân, béo phì. Đường dạng lỏng trong đồ uống có đường được dung nạp một cách nhanh chóng khiến cơ thể không kịp ghi nhận lượng calo vừa nạp vào và gửi tín hiệu no đến não bộ, vì vậy, cơ thể sẽ tiếp tục nạp năng lượng vào một cách không kiểm soát.
Do đó, tổng lượng calo nạp vào tăng lên dẫn đến tình trạng dư thừa năng lượng gây thừa cân, béo phì nhưng lại thiếu dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể do năng lượng từ đồ uống có đường/nước giải khát có đường là năng lượng rỗng.
Người lớn uống 1 lon nước ngọt/ngày trong vòng 1 năm có thể làm tăng tới 6,75kg cân nặng (nếu giữ nguyên mức dung nạp năng lượng từ các nguồn thực phẩm khác). Trẻ em uống nhiều đồ uống có đường thường xuyên có nguy cơ bị béo phì > 2,57 lần so với những trẻ không uống.
Tiêu thụ nhiều đồ uống có đường/nước giải khát có đường làm gia tăng cơ mắc các rối loạn chuyển hóa và các bệnh không lây nhiễm khác. Đường trong đồ uống có đường/nước giải khát có đường làm thay đổi quá trình trao đổi chất của cơ thể, ảnh hưởng đến insulin, cholesterol và các chất chuyển hóa gây ra huyết áp cao và viêm nhiễm. Những thay đổi này đối với cơ thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, sâu răng, hội chứng chuyển hóa và bệnh gan.
Chẳng hạn, tiêu thụ đồ uống có đường/nước giải khát có đường sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2. Người uống từ 354 - 704ml đồ uống có đường/ngày sẽ có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 > 26% và nguy cơ phát triển các bệnh về chuyển hóa khác > 20%.
Những nam giới và phụ nữ trung niên uống từ 01 ly/lon nước ngọt trở lên mỗi ngày có nguy cơ mắc tiền đái tháo đường hoặc đái tháo đường cao hơn 25% - 32% và có khả năng mắc hội chứng chuyển hóa cao hơn gần 45% so với những người không uống.
Đồ uống có đường/ nước giải khát có đường cũng khiến gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nam giới uống 354ml đồ uống có đường/ngày có nguy cơ bị mạch vành hoặc tử vong do bệnh mạch vành > 20%. Nữ giới uống 708ml đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ bị bệnh mạch vành hoặc tử vong do bệnh mạch vành cao hơn 40%.
Bên cạnh đó, việc tiêu thụ nhiều và thường xuyên đồ uống có đường/nước giải khát có đường có nguy cơ bị tăng huyết áp > 1,36 lần; gia tăng nguy cơ mắc bệnh gút ở cả nam và nữ. Cụ thể, phụ nữ uống một lon đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gút > 75%. Nam giới uống 1 lon đồ uống có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gút > 1,45 lần, và uống >1 lon mỗi ngày có nguy cơ > 1,85 lần.
Nguy cơ ung thư đại trực tràng > 2 lần ở những người tiêu thụ ≥ 708ml đồ uống có đường/ngày. Đồng thời làm giảm khả năng sinh sản: Uống ≥ 354 ml đồ uống có đường/ngày có liên quan đến việc giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ.
Chưa kể, việc tiêu thụ nhiều và thường xuyên đồ uống có đường/ nước giải khát có đường là nguyên nhân chính gây ra sâu răng và các bệnh về răng miệng, tác động xấu đến sức khỏe của xương. Nguy hiểm hơn, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường/nước giải khát có đường gây nguy cơ tử vong do liên quan tới bệnh tim mạch và ung thư hoặc nguyên nhân bất kỳ.
Thấy con có ngấn ở chân, bố mẹ vui mừng tưởng con bụ bẫm, nào ngờ dị tật bẩm sinh
Vừa qua, các bác sĩ Ngoại tổng hợp 2 đã phẫu thuật tạo hình thành công cho bé gái K.A (16 tháng tuổi) mắc hội chứng vòng thắt bẩm sinh.
Bé được người nhà đưa đến Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương thăm khám với triệu chứng hạn chế vận động cổ, bàn chân phải từ khi sinh. Qua thăm khám, bệnh nhi được chẩn đoán mắc hội chứng vòng thắt bẩm sinh.
Bác sĩ nội trú Sùng Đức Long, Phó Trưởng khoa Ngoại tổng hợp 2, người trực tiếp phẫu thuật cho bé cho biết: Hội chứng vòng thắt bẩm sinh là một căn bệnh ít gặp ở trẻ. Tuy nhiên, nguy cơ để lại di tật rất cao. Hội chứng này biểu hiện qua các ngấn sâu trên các chi của trẻ mà rất nhiều phụ huynh lầm tưởng đó chỉ là các ngấn sinh ra do con mình bụ bẫm.
Các vòng thắt chèn lấy các mạch máu và dây thần kinh, khiến cho phần cơ thể dưới vòng thắt không thể phát triển một cách bình thường và khỏe mạnh.
Đối với trường hợp của bé K.A, ekip phẫu thuật đã tiến hành cắt bỏ vòng xơ cổ chân, phẫu thuật gỡ dính gân duỗi, khâu tạo hình vạt da. Sau phẫu thuật, các mạch máu nuôi lưu thông tốt, vết mổ khô và bé đã được ra viện.
Bác sĩ Long lưu ý, cha mẹ cần phân biệt rõ tay chân con có ngấn là do bụ bẫm hoặc do vòng thắt gây ra để sớm điều trị, tránh nguy cơ xấu đối với sức khỏe trẻ.
Để phân biệt, bác sĩ cho biết tay chân trẻ bụ bẫm có các vòng ngấn ở da rất nông và không giáp vòng. Trong khi vòng thắt rất sâu và thắt chặt hết chu vi của chân hoặc tay. Hội chứng này không mang tính di truyền và không có cách phòng ngừa.
Tuy nhiên, hội chứng vòng thắt bẩm sinh có thể phát hiện trước sinh qua siêu âm 3D và 4D. Những phụ nữ mang thai nào rơi vào trường hợp này cần phải đi khám thai theo dõi thường xuyên, đồng thời gia đình cũng cần có những kế hoạch điều trị sớm cho việc điều trị dị tật cho con sau này.
T.M
