Lý giải cho lời tuyên bố này, Tổng thống đắc cử Donald Trump cho biết ông đánh thuế các sản phẩm nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc cao hơn do tình trạng nhập cư trái phép và nạn buôn bán ma túy bất hợp pháp tràn vào biên giới Mỹ, theo Đài CNN.
“Như một trong nhiều sắc lệnh hành pháp đầu tiên của tôi, trong ngày 20/1 tôi sẽ ký tất cả các hồ sơ cần thiết để áp mức thuế quan 25% đối với tất cả các sản phẩm Mexico và Canada nhập khẩu vào Mỹ”, ông Trump cho biết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social hôm 25/11 (theo giờ địa phương).
Tổng thống đắc cử cho biết mức thuế quan như đã nêu trên sẽ được áp dụng cho đến khi hai nước này siết chặt tình trạng buôn bán trái phép chất ma túy, đặc biệt là fentanyl, cũng như giảm dòng người di cư vượt biên bất hợp pháp.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: REUTERS
Tuy nhiên, theo Hãng tin Reuters, mức thuế quan mà ông Trump đưa ra trong tuyên bố hôm 25/11 có vẻ như đã vi phạm các điều khoản của Hiệp định thương mại tự do Mỹ - Mexico - Canada (USMCA).
Ông Trump là người đã ký USMCA vào năm 2020 và hiệp định này vẫn tiếp tục được duy trì hoạt động miễn thuế giữa 3 nước.
Mexico và Canada là hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Hơn 83% hàng hóa sản xuất tại Mexico nhập khẩu vào Mỹ trong năm 2023. Trong khi đó, 75% hàng xuất khẩu của Canada nhập khẩu vào Mỹ, theo Tuổi trẻ.
Canada và Mỹ từng áp lệnh trừng phạt đối với các sản phẩm xuất khẩu của nhau trong thời kỳ căng thẳng trước khi hai bên ký USMCA.
Về phần Trung Quốc, Tổng thống đắc cử Trump cáo buộc Bắc Kinh không hành động đủ mạnh tay để ngăn chặn dòng ma túy trái phép tràn vào nước Mỹ từ phía biên giới Mexico. Ông Trump cảnh báo Trung Quốc sẽ phải đối mặt với mức thuế cao hơn – thêm 10% so với các mức thuế hiện tại – cho đến khi nước này ngăn chặn được dòng ma túy chảy vào Mỹ.
"Tôi đã nhiều lần thảo luận với Trung Quốc về lượng ma túy khổng lồ, đặc biệt là Fentanyl, được chuyển sang Mỹ – nhưng không đạt kết quả" - ông Trump lưu ý.
Ông Trump cho biết các quan chức Trung Quốc đã hứa sẽ xử tử những người bị phát hiện đưa ma túy vào Mỹ, nhưng "không bao giờ thực hiện", theo Plo.
“Cho đến khi nào họ chịu dừng lại, chúng tôi sẽ áp thêm 10% thuế quan lên tất cả hàng hóa của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ”, ông Trump tuyên bố.
Mặt khác, các nhà kinh tế cho rằng kế hoạch áp thuế mới của ông Trump đối với các hàng hóa từ Mexico, Canada và Trung Quốc có thể sẽ trở thành chính sách kinh tế mang lại hậu quả xấu nhất mà ông Trump từng ban hành.
Điều này sẽ đẩy mức thuế nhập khẩu của Mỹ trở lại mức thuế nhập khẩu của những năm 1930, gây ra lạm phát, làm sụp đổ thương mại Mỹ - Trung, từ đó tạo ra làn sóng trả đũa, dẫn đến chuỗi cung ứng bị xáo trộn mạnh mẽ.
Tăng thuế quan có làm tăng lạm phát?Trong chiến dịch tranh cử, Trump đã sử dụng thuế quan như một công cụ chủ chốt, giống như ông từng làm trong nhiệm kỳ đầu, để thúc đẩy sản xuất trong nước và tăng nguồn thu ngân sách nhằm bù đắp cho những khoản thâm hụt từ kế hoạch cắt giảm thuế.
Thuế quan là loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ. Dù ông Trump tuyên bố rằng các nước bị nhắm đến sẽ phải chịu thuế quan, trên thực tế, chi phí này thường do các công ty nhập khẩu trả và sau đó được chuyển cho người tiêu dùng Mỹ. Phần lớn các nhà kinh tế học cho rằng thuế quan làm tăng lạm phát. Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, mức thuế ông Trump đề xuất có thể khiến mỗi hộ gia đình Mỹ tốn thêm 2.600 USD mỗi năm.
Quang cảnh cảng hàng hóa Long Beach, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Scott Bessent, người được Tổng thống đắc cử Trump chọn làm Bộ trưởng Tài chính, cho rằng nếu thực hiện đúng cách, thuế quan sẽ không gây lạm phát. Việc bổ nhiệm ông Bessent được Phố Wall đánh giá cao, bởi ông được kỳ vọng sẽ áp dụng thuế quan theo lộ trình hợp lý.
Nếu được Thượng viện phê chuẩn, ông Bessent sẽ chịu trách nhiệm thực thi các chính sách thuế quan, phối hợp cùng Bộ trưởng Thương mại và Đại diện Thương mại Mỹ. Tuy nhiên, quyền lực cuối cùng vẫn nằm trong tay tổng thống, và ông Trump có thể áp dụng mức thuế mới chỉ bằng một chữ ký, như từng làm trong nhiệm kỳ trước khi áp thuế nặng lên hàng hóa Trung Quốc.
Mặc dù vậy, thuế quan thường kéo theo các biện pháp trả đũa từ các quốc gia bị nhắm mục tiêu, dẫn đến chiến tranh thương mại. Đây cũng chính là điều đã xảy ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, làm suy giảm hiệu quả đối với sản xuất trong nước khi hàng hóa Mỹ kém hấp dẫn hơn trên thị trường quốc tế.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, Trump cam kết áp dụng các mức thuế quan còn cao hơn, với đề xuất lên đến 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và mức thuế chung 10-20% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác vào Mỹ.
Văn phòng Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Bộ Ngoại giao Canada đều chưa đưa ra bình luận nào về phát biểu của ông Trump.
Tuy nhiên, ngày 25/11, Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ đã lên tiếng. "Về vấn đề thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc, chúng tôi tin rằng sự hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước về bản chất là đôi bên cùng có lợi", người phát ngôn Lưu Bằng Vũ của Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ cho biết trong một tuyên bố.
"Cả hai nước đều không thể thắng trong một cuộc chiến thương mại hay một cuộc chiến về thuế quan", ông Lưu nói thêm, theo Tri thức.
Khánh Linh (t/h)
