Bộ Công Thương vừa có dự thảo lần 3 Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025 về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân gửi Bộ Tư pháp để thẩm định. Thời gian dự kiến trình ban hành trong tháng 9.
Từ báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị trên thế giới, chi phí mua điện tăng cao trong giai đoạn 2022-2023, dẫn đến EVN gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, số lỗ lũy kế 2 năm này khoảng 50.029 tỷ đồng. Đến hết năm 2024, số lỗ lũy kế của Công ty mẹ - EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỷ đồng.
Theo đó, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung quy định cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân.
Bộ Công Thương chính thức đề xuất đưa khoản lỗ 44.792 tỷ đồng vào giá bán lẻ điện bình quân.
Phương án 1: Các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây, dựa trên báo cáo tài chính riêng hằng năm của EVN đã được kiểm toán từ năm 2022 trở đi.
Bộ Công Thương đánh giá phương án 1 được bổ sung nhằm thực hiện ở phạm vi rộng, không những cho phép phân bổ các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân năm 2022, năm 2023 mà sẽ tiếp tục được áp dụng trong các năm tới nếu tiếp tục xảy ra. Điều này sẽ cho phép sự chủ động để thực hiện trong thời gian tới nếu tiếp tục xuất hiện tương tự như các năm 2022-2023.
Tuy nhiên, việc cho phép này đã nhận được nhiều ý kiến dư luận cho rằng làm triệt tiêu động lực của các đơn vị điện lực trong việc kiểm soát các chi phí liên quan do sẽ được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.
Phương án 2: Các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh, có giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác (nếu có) trong báo cáo tài chính.
Bộ Công Thương đánh giá phương án 2 chỉ nhằm mục đích xử lý khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, không áp dụng cho những năm tới nếu tiếp tục xảy ra.
Điều này cũng nhằm yêu cầu các đơn vị điện lực rà soát, bám sát và cân nhắc trong việc triển khai thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh để đảm bảo giảm thiểu và hơn nữa là không để xảy ra việc này trong thời gian tới.
Ngoài ra, Bộ Công Thương đề xuất tính cả chênh lệch tỉ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chênh lệch tỉ giá chưa thanh toán cho các nhà máy điện.
Bộ cho rằng quy định mới giúp xác định rõ khoản chênh lệch chưa bù đắp để phân bổ vào giá điện, với số liệu minh bạch từ báo cáo tài chính hàng năm của EVN đã được kiểm toán và công bố công khai.
Cơ quan quản lý cho biết các phương án tính toán bao quát toàn bộ kết quả kinh doanh của EVN, kể cả hoạt động liên quan đến điện. Đây là nguồn thu quan trọng giúp bù đắp chi phí khi giá bán lẻ chưa kịp điều chỉnh, giảm áp lực điều hành giá điện.
Chẳng hạn, năm 2022 và 2023, doanh thu hoạt động tài chính của EVN đạt lần lượt 12.070 tỷ đồng và 14.982 tỷ đồng, góp phần bù đắp đáng kể chi phí sản xuất - nếu không có khoản thu này, mức chênh lệch cần bù đắp sẽ còn cao hơn.
Bộ cho rằng việc sửa đổi, bổ sung nêu trên phù hợp với quy định giá bán lẻ điện phải được phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động của các thông số đầu vào, bảo đảm bù đắp chi phí hợp lý, hợp lệ cùng với lợi nhuận phù hợp.
Theo Bộ Công Thương, việc bổ sung quy định khoản chi phí khác liên quan làm EVN lỗ trong các năm 2022-2023 vào Dự thảo Nghị định và nếu được ban hành kịp thời thì việc điều hành giá điện các tháng cuối năm 2025 dự kiến chưa ảnh hưởng tới giá bán lẻ điện bình quân.
Theo báo cáo của EVN, nếu điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân tăng 3% vào tháng 10/2025 thì sẽ tác động làm tăng CPI năm 2025 khoảng 0,03 điểm phần trăm (theo tài liệu do EVN cung cấp về văn bản ngày 14/8/2025 của Cục Thống kê – Bộ Tài chính).
Ngoài ra, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, các Bộ ngành về việc điều hành giá điện không giật cục, có lộ trình, ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, việc điều chỉnh giá bán lẻ điện thường thực hiện với biên độ nhỏ, điều này nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện.
