Từ lá đơn đề nghị trợ giúp
Cuối tháng 9 vừa qua, Báo Phụ nữ Thủ đô tiếp nhận đơn đề nghị trợ giúp khẩn cấp của chị K trú tại xã Gia Lâm, Hà Nội. Chị K đang là bị đơn trong vụ án “Tranh chấp ly hôn" được TAND khu vực 2 - TP Hà Nội thụ lý giải quyết với nguyên đơn là chồng chị - anh C.
Theo chị K trình bày, vợ chồng chị có 2 con chung sinh năm 2012 và 2017. Trước đây, gia đình chị khá hạnh phúc cho tới khi anh C quen biết và làm ăn chung với một người phụ nữ khác. Chị K cho rằng đây là nguyên nhân khiến cho hôn nhân của vợ chồng chị rạn nứt dù anh C luôn phủ nhận và còn có hành vi chửi bới chị.
Sau đó, anh C quyết định ly hôn, nhưng chị K lại cho rằng, mâu thuẫn của hai vợ chồng chị là có nhưng không đến mức tan vỡ hạnh phúc. Là một người mẹ, chị không mong muốn các con phải sống trong gia đình có bố mẹ ly hôn. Là người vợ, chị chấp nhận tha thứ cho chồng vì cho rằng, đàn ông ra ngoài làm việc có đôi lúc sa ngã nhưng rồi cũng sẽ quay về gia đình. Nguyện vọng của chị là tiếp tục được xây dựng hạnh phúc cùng anh C và chăm lo các con đến tuổi trưởng thành. Song, anh C vẫn không thay đổi quan điểm.
Vụ việc càng gần tới ngày xét xử, chị K càng lo lắng Tòa án sẽ xử cho anh C được ly hôn với chị. Chị K chọn cách gửi đơn tới tới nhiều cơ quan đề nghị trợ giúp pháp lý bằng việc có ý kiến tới TAND khu vực 2 TP Hà Nội để Tòa bác đơn khởi kiện của anh C, qua đó giúp gia đình chị được đoàn tụ.
Quyết định của Tòa chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?
Ly hôn là một vụ việc dân sự được Tòa án giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, dựa trên nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng và tôn trọng quyền nhân thân của mỗi bên trong quan hệ hôn nhân. Theo Điều 51 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, cả vợ hoặc chồng đều có quyền yêu cầu ly hôn. Khi chỉ một bên nộp đơn yêu cầu, đây được xem là ly hôn đơn phương, hay còn gọi là ly hôn theo yêu cầu của một bên.
Tuy nhiên, không phải cứ có đơn yêu cầu ly hôn của một bên là Tòa án sẽ cho ly hôn. Theo luật sư Trần Thị Thanh Lam, Văn phòng Luật sư Chính pháp, với trường hợp của chị K, việc chị và các con mong muốn đoàn tụ là một trong các yếu tố Tòa án xem xét khi giải quyết yêu cầu ly hôn, nhưng không phải là căn cứ duy nhất hoặc mang tính quyết định. Theo khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án chỉ chấp nhận cho ly hôn khi có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Cụ thể hơn, theo Nghị quyết số 01/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, việc chấp thuận cho ly hôn trong trường hợp hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Điều đó có nghĩa là, dù anh C kiên quyết yêu cầu ly hôn, nhưng nếu Tòa án thấy rằng vợ chồng anh chị vẫn còn tình cảm, chưa thật sự mâu thuẫn sâu sắc, các con còn nhỏ và mong muốn cha mẹ đoàn tụ, hoặc các bên vẫn có khả năng hàn gắn, khôi phục đời sống chung thì Tòa án có thể bác đơn ly hôn để tạo điều kiện cho các bên hòa giải, đoàn tụ.
Ngược lại, nếu trong quá trình xét xử, Tòa xác định rằng anh C không còn tình cảm, đã ly thân lâu dài, hoặc đời sống vợ chồng tồn tại mâu thuẫn trầm trọng không thể khắc phục thì dù chị K và các con mong muốn đoàn tụ, Tòa vẫn có thể chấp nhận cho ly hôn, bởi pháp luật tôn trọng quyền tự do ly hôn khi hôn nhân thực sự không còn tồn tại trên thực tế.
Tóm lại, mong muốn đoàn tụ của chị K và các con là yếu tố nhân văn, phản ánh tình cảm gia đình được Tòa án cân nhắc kỹ lưỡng, nhưng quyết định cuối cùng vẫn phải dựa trên việc đánh giá khách quan tình trạng hôn nhân thực tế, theo đúng quy định tại Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình.
Hôn nhân rạn nứt: Buông tay hay níu giữ?
Trường hợp giằng co ly hôn giữa vợ chồng chị K và anh C không phải hiếm gặp. Báo Phụ nữ Thủ đô cũng đã ghi nhận nhiều vụ việc tương tự khi một bên vợ/chồng kiên quyết ly hôn, một bên khăng khăng níu giữ. Có trường hợp kết thúc có hậu, khi cơn nóng giận qua đi, hai người đồng ý cho nhau thêm cơ hội hàn gắn hạnh phúc. Nhưng, cũng có trường hợp, việc giữ hôn nhân chỉ vì một bên sợ ly hôn hoặc muốn trả thù đối phương, sẵn sàng chấp nhận cuộc sống chung bất hạnh.
Vì vậy, trong những vụ việc tương tự, lời khuyên đầu tiên là các bên nên ưu tiên hòa giải, đối thoại chân thành trước khi lựa chọn ly hôn. Ly hôn là quyền của mỗi người, nhưng cũng là biện pháp sau cùng khi mọi nỗ lực hàn gắn đã không còn khả thi. Nếu mâu thuẫn chưa quá sâu sắc, hai vợ chồng nên tìm đến trung tâm tư vấn tâm lý, tổ hòa giải hoặc người có uy tín trong gia đình, cộng đồng để tháo gỡ khúc mắc. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tình cảm vợ chồng mà còn là cách tốt nhất để đảm bảo sự ổn định tâm lý cho con cái.
Tuy nhiên, nếu cuộc hôn nhân thực sự đã rơi vào tình trạng trầm trọng như thiếu tôn trọng, bạo lực gia đình, vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ vợ chồng hoặc không còn khả năng chung sống thì mỗi bên hãy chấp nhận buông tay. Sau đó, cần bình tĩnh, thu thập chứng cứ, trình bày rõ ràng nguyên nhân ly hôn và nguyện vọng về con chung, tài sản để Tòa án có cơ sở giải quyết ly hôn công bằng, đúng pháp luật.
Cuối cùng, dù lựa chọn đoàn tụ hay ly hôn, mỗi người nên hành xử trách nhiệm, nhân văn và tôn trọng lẫn nhau, đặc biệt là giữ gìn quyền lợi tốt nhất cho con đúng theo tinh thần của Luật Hôn nhân và Gia đình là “xây dựng gia đình ấm no, tiến bộ, hạnh phúc”.
