Từ nay đến năm 2030, dự kiến khởi công 9 dự án đường sắt quốc gia trên toàn mạng lưới
9 tuyến đường sắt khởi công trước năm 2030
Cụ thể, Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đầu tư mới toàn tuyến chiều dài khoảng 1.541km, điểm đầu ga Ngọc Hồi (Hà Nội), điểm cuối ga Thủ Thiêm (TP. HCM); đường sắt đôi, khổ 1435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng trục 22,5 tấn. Tuyến đi qua 20 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa. Về công năng, vận chuyển hành khách, có thể vận tải hàng hóa khi cần thiết.
Sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án là 67,34 tỷ USD; sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước và nguồn vốn hợp pháp khác. Dự án được lập báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT) từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2035.
Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đầu tư mới toàn tuyến chiều dài khoảng 388,1km (đoạn Lào Cai - Cảng Lạch Huyện dài 383km, đoạn ga Lào Cai - điểm nối ray dài 5,1km); tuyến nhánh nối cảng Đình Vũ dài 7,3km, các tuyến nhánh nối ga Yên Viên 7,73km.
Tuyến có điểm đầu là điểm nối ray với Trung Quốc (TP Lào Cai), điểm cuối tại ga cảng Lạch Huyện (Hải Phòng); đi qua 9 tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương, có 30 ga hành khách, 2 depot tại Yên Thường, Yên Viên. Tốc độ thiết kế 160km/h, tuyến vận chuyển hành khách và hàng hóa.
Dự án được thực hiện theo hình thức đầu tư công; tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 8,39 tỷ USD. Về tiến độ thực hiện, lập BCNCKT từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành dự án chậm nhất vào năm 2030.
Dự án đường sắt vành đai phía Đông Hà Nội có điểm đầu tuyến tại ga Ngọc Hồi, điểm cuối tuyến tại ga Kim Sơn (Hà Nội). Tổng chiều dài khoảng 31km, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h. Dự kiến khởi công dự án năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2032.
Dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân, điểm đầu tuyến tại ga Yên Viên (Hà Nội), điểm cuối tuyến tại ga Cái Lân (Quảng Ninh). Tổng chiều dài khoảng 131km, khổ lồng 1435mm và 1000mm. Tuyến trước đây đang được đầu tư, phải đình hoãn, giãn tiến độ theo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/02/2011 của Chính phủ. Hiện Bộ Xây dựng giao Ban Quản lý dự án đường sắt lập Báo cáo Nghiên cứu tiền khả thi (NCTKT) để trình cấp thẩm quyền xem xét, phê duyệt, tiếp tục đầu tư tuyến. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2030.
Dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, điểm đầu tuyến tại ga Thủ Thiêm (TP Hồ Chí Minh), điểm cuối tuyến tại ga Long Thành (nằm giữa sân bay Long Thành, Đồng Nai). Tổng chiều dài tuyến khoảng 42km, vận chuyển hành khách. Dự án đang được lập Báo cáo NCTKT. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công năm 2027, hoàn thành năm 2030.
Vừa qua, Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP.HCM là cơ quan chủ quản đầu tư tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành và bổ sung vào quy hoạch đường sắt đô thị TP.HCM.
Dự án đường sắt TP.HCM - Cần Thơ, điểm đầu tuyến tại ga An Bình (tỉnh Bình Dương), điểm cuối tuyến tại ga Cần Thơ (TP Cần Thơ). Tổng chiều dài khoảng 175,2km, tốc độ thiết kế tàu khách khoảng 200km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 120km/h. Dự án đang được lập Báo cáo NCTKT. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2032.
Dự án đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu, điểm đầu tuyến tại ga Trảng Bom (Đồng Nai), điểm cuối ga Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu). Tổng chiều dài tuyến khoảng 132km, tốc độ tàu khách khoảng 160km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 120km/h. Dự án đang được lập Báo cáo NCTKT. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035.
Dự án đường sắt Vũng Áng - Mụ Giạ, điểm đầu tuyến tại ga Vũng Áng (Hà Tĩnh), điểm cuối tuyến tại ga Mụ Giạ (Quảng Bình). Tổng chiều dài tuyến khoảng 105km, đường đơn khổ đường 1435mm, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h. Nhà đầu tư đang lập Báo cáo NCTKT dự án. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035.
Dự án đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt, điểm đầu tuyến tại ga Tháp Chàm (Ninh Thuận), điểm cuối tuyến tại ga Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). Tổng chiều dài khoảng 84km, đường đơn khổ đường 1000mm, tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tốc độ tàu hàng khoảng 80km/h. Nhà đầu tư đang lập Báo cáo NCTKT dự án. Dự kiến tiến độ: phấn đấu khởi công trước năm 2030, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2035.
Nhiều doanh nghiệp lớn đăng ký tham gia
Thông tin thêm, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Trần Thiện Cảnh cho biết, tới năm 2030, cả nước sẽ phát triển thêm 16 tuyến đường sắt với tổng chiều dài lên tới 4.802km (tăng so với hiện tại 2.362km). Đến năm 2050, con số tương ứng là 25 tuyến, chiều dài 6.354km (tăng 1.552km).
Sau năm 2030 sẽ đầu tư tuyến đường sắt ven biển Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng NinhHiện, nhiều địa phương đã có quy hoạch đường sắt đô thị, đường sắt liên vùng. Riêng Hà Nội, đến năm 2035 sẽ đầu tư 415km, TPHCM đầu tư 355km. Giai đoạn đến năm 2045, Hà Nội có nhu cầu đầu tư 200km, trong khi con số này tại TPHCM là 155km.
Khẳng định Tập đoàn Hòa Phát có thể làm chủ công nghệ sản xuất thép, ray cung ứng cho thị trường đường sắt, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát cho biết, từ năm 2025 Hòa Phát nâng tổng công suất sản xuất thép lên 15 triệu tấn/năm, trở thành một trong 30 doanh nghiệp sản xuất thép lớn nhất thế giới. Hòa Phát có thể sản xuất nhiều sản phẩm thép phục vụ các dự án đường sắt.
Hòa Phát đã triển khai dự án đầu tư sản xuất khoảng 10.000 tỷ đồng, khởi công cuối quý III, đầu quý IV/2025. Thời gian thực hiện dự án khoảng 24-30 tháng, cuối năm 2027 sẽ ra sản phẩm ray đầu tiên.
"Hòa Phát cam kết sản xuất ray đảm bảo chất lượng, giá thành cạnh tranh so với các sản phẩm nhập ngoại. Nhưng với mức đầu tư lớn như vậy, chúng tôi cũng mong Nhà nước có cam kết cụ thể với doanh nghiệp", ông Thắng đề nghị.
Với lĩnh vực thông tin tín hiệu đường sắt, ông Lê Quang Hiếu, Phó tổng giám đốc Viettel Solutions (Tập đoàn Viettel) cho biết, Viettel đã thành lập nhóm về định hướng, triển khai tham gia công nghiệp đường sắt từ tập đoàn đến các đơn vị thành viên ở các lĩnh vực như: Làm chủ sản xuất thiết bị, vô tuyến, tín hiệu điều khiển, phần mềm thông tin bảo mật…
Ông Đỗ Mạnh Cường, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Fecon cho biết thêm, từ năm 2014 Fecon đã cử các chuyên gia, kỹ sư đi làm thuê cho nước ngoài để học hỏi về lĩnh vực đường sắt đô thị. Với tuyến Metro số 3 của Hà Nội, Fecon là nhà thầu phụ của liên danh Huyndai & Ghella.
Từ kinh nghiệm này, ông Cường khẳng định, các doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tiếp cận công nghệ, chủ động thi công các hạng mục hạ tầng bằng công nghệ hiện đại với phần nền, móng và toàn bộ kết cấu dưới ray.
Phan Trang
