Hôm qua một tờ báo đưa tin: "Tin chủ tịch phường ở Huế bị bắt, thu giữ nhiều sổ đỏ và vàng là tin giả", theo đó, trên mạng xã hội TikTok, một tài khoản có tên PHÁP LUẬT & ĐỜI SỐNG đăng tải nội dung chiều 25/8 cơ quan công an đã tiến hành lệnh bắt và giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với ông Trần Văn Trung, một chủ tịch phường ở TP Huế. Điều buồn cười là, trong danh sách chủ tịch UBND 40 xã, phường của TP Huế không có ai tên là Trần Văn Trung.
Tương tự, rất nhiều "giang cư mận" cách bà con ta gọi dân cư mạng đã tung rất nhiều tin fake, dân cũng hay gọi cho nhanh là "tin phếch", và cũng đã nhận kha khá... phiếu phạt.
Như mới đây ở Quảng Trị rộ lên tin ô tô đi bắt cóc người. Rằng những cái ô tô đi bán hàng là xe bắt cóc. Vụ này rộ lên nhiều nơi lâu rồi, tới mức có người về quê, để chắc chắn, dán chữ rất to trên kính xe: tôi về quê, không phải xe bắt cóc...
Mà giờ lại có nhiều người tham gia đội quân "việc nhẹ lương cao" nên tin đồn bắt cóc càng nhiều và... có lý. Có người "mất tích" thật, nhưng chỉ "mất tích" mấy ngày, và vì nhiều lý do khác, chứ không phải bị bắt cóc, cũng bị quy hết vào đấy.
Tin mới nhất, thấy các Youtuber náo nức tập trong ở nhà ông Ba Minh, người đàn ông bất ngờ nổi tiếng cũng nhờ một Youtuber khi đưa câu chuyện người phụ nữ đang sống với ông muốn tìm lại các con. Rằng chị ở quê Nghệ An bị chồng cũ thường xuyên đánh đập, hành hạ đến sống không bằng chết, nên chị chọn con đường ôm các con đi trốn. Nhưng cuối cùng thì... chỉ mình chị trốn chứ các con vì nhiều lý do vẫn ở quê (chị nói có ôm theo một đứa con nhưng bị lạc mất, nhưng té ra người này vẫn ở quê). Sống với một người đàn ông khác khi tha phương vào Sài Gòn, lại bị đánh, rồi cuối cùng gá với ông Ba Minh ở Đồng Tháp, chở nhau đi bán vé số lần hồi qua ngày.
Và rồi sau 29 năm lưu lạc, chị thổ lộ với ông là nhớ nhà, nhớ con, ông Ba Minh nhờ Youtuber Phong Bụi đưa lên mạng để chị tìm con.
Ảnh/ Nguồn: Mạng xã hội
Khi câu chuyện được đưa lên mạng, con trai cả năm nay 40 tuổi tìm ra chị. Vợ chồng này vào ngay miền Tây đón chị về. Lạnh lùng, quyết liệt, trong nửa tiếng anh con trai ép được chị phải về. Hai người già khóc, khóc như oan ức, khóc như bị phản bội..., bà dặn dò ông, ông dặn dò bà. Trước đó, ông mua chịu 2 con gà định nấu cháo và bóp gỏi cho mẹ con bà ăn chia tay. Giờ nước mắt nước mũi nhạt nhòa ông ôm gà đi trả.
Bà nợ người ta tổng cộng 6 triệu đồng, con cho tiền trả, bà hẹn ông từng khoản nợ nhờ ông trả, hẹn ông trả cả vé số hôm nay. Họ khóc nhiều lắm, người xem clip cũng... khóc. Đứa con 40 tuổi chắc sống với ông bố nát rượu thô lỗ nên cũng không có cách ứng xử như một người bình thường. Nhẽ ra cậu ta phải an ủi, phải cám ơn ông "chồng" của mẹ mình, đã cưu mang mẹ những tháng ngày lưu lạc, và sống chung với nhau cả chục năm nay. Hình ảnh cuối cùng thắt lòng: bà giả vờ quên đồ, leo lên nhà, ôm ông khóc, ông con lao theo giằng ra...
Và từ bấy tới nay, nhà ông Ba Minh trở thành nơi... tụ họp của các Youtuber, Tiktocker khắp nơi đổ về...
Nói thật, tôi xem và... xấu hổ.
Nhất cử nhất động của ông Ba Minh được... bám sát, chăm chút và tung lên mạng. Không những thế, các Youtuber, Tiktocker còn đạo diễn cho ông Ba Minh nói và hành động, những người đến thăm, giúp ông cũng được họ đạo diễn, từ hôn ông tới trao lại tiền cho ông để họ quay vì trước đó khi các bạn tốt bụng này đưa cho ông họ chưa kịp quay...
Các thông tin rất nhiễu được đưa ra.
Tất nhiên chúng ta cũng phải hiểu, đây là thời kỳ phát triển của mạng xã hội, mỗi người dân có thể là... một nhà báo. Và với lợi thế của mình, họ nhanh và nhạy hơn báo chí chính thống nhiều. Chả thế mà càng ngày báo giấy càng tụt tira và vừa có cái "Diễn đàn Tổng Biên tập lần thứ 7 với chủ đề "Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo: Thời cơ vàng cho báo chí phát triển đột phá", theo đó, Chủ tịch hội nhà báo Việt Nam, ông Lê Quốc Minh cho rằng: "Các xu hướng công nghệ mới đang định hình lại báo chí hiện đại với tốc độ chưa từng có. Nhiều công nghệ tiên tiến đang được ứng dụng và dự báo sẽ tiếp tục thay đổi ngành báo chí trong tương lai gần".
Nhưng, cái cách mà các Youtuber, Tiktocker tự phát làm để câu view nó nhiều lúc bị quá đà, bị nhiễu, và gây bất ổn xã hội. Bất ổn từ việc họ chen chúc nhau "tác nghiệp" tới các thông tin họ đưa ra. Và rất nhiều người dân bình thường không hiểu, cứ nghĩ đấy là thông tin chính thống. Rất nhiều người hồn nhiên hỏi nhau, việc ấy việc ấy mạng đưa chưa? Và khi nhận được khẳng định là đưa rồi thì bèn lao vào tìm, rồi chia sẻ về, rồi bình luận búa xua các cái, tới lúc nhận... giấy mời, rồi móc ví ra 7,5 triệu đồng mới... méo mặt.
Bởi thế, trong số bị phạt 7,5 triệu đồng ấy, có người là chủ động, nhưng cũng có người là vô tình, là không biết thật, bị dẫn dắt bởi chính các thông tin không chính thống, đa phần tới từ các Youtuber, Tiktocker...
Và chính thức, công an tỉnh Đồng Tháp phải đưa ra "cảnh báo nóng", rằng có nguy cơ vi phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân từ việc khai thác, phản ánh thông tin người khác trên mạng xã hội. Rằng, đáng chú ý, liên quan vụ việc này, đã xuất hiện hàng loạt tài khoản mạng xã hội đến ghi hình, phỏng vấn và chia sẻ hoàn cảnh kinh tế, gia đình của ông Ba Minh một cách công khai, gây ảnh hưởng tình hình an ninh, trật tự (ANTT) tại địa phương và nguy cơ gây ra nhiều hệ lụy đáng lo ngại.
Và nữa, hàng ngày có khoảng 10-20 chủ tài khoản TikTok, YouTube và Facebook đã trực tiếp đến nhà ông Ba Minh để quay phim, livestream, cập nhật thông tin cá nhân và hứa hẹn vận động hỗ trợ tiền bạc, xây nhà,…
Nên, dẫu là thời của mạng, nhưng quả là, cũng còn rất nhiều vấn đề để nói về cái phương tiện thời thượng này. Hãi nhất là xem cảnh bu bám đối tượng, theo kiểu "không cho chúng nó thoát", và hoang mang...
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả
