Trường THPT Chu Văn An – Trường Bưởi: 116 tuổi
Trường THPT Chu Văn An là ngôi trường lâu đời và giàu truyền thống hàng đầu Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung.
Được thành lập vào thời niên học 1907-1908, Trường Trung học Bảo hộ được người Pháp mở ra cho toàn Đông Dương. Song, dân trí Hà Nội không “ưa” chữ “bảo hộ”, nên chỉ gọi nôm là "Trường Bưởi", cái tên đã thể hiện lòng yêu nước của các học trò thời ấy. Năm 1945, trường đổi tên thành Quốc lập Trung học hiệu Chu Văn An và hiện trường có tên là THPT Chu Văn An.
Tính đến nay, ngôi trường này đã tròn 116 tuổi. Qua nhiều năm thăng trầm, trường vẫn nằm tại số 10 Thụy Khuê, Tây Hồ với lối kiến trúc hoa lệ và độc đáo từ thời Pháp. Từ năm 1995, THPT Chu Văn An trở thành một trong 3 trường THPT trọng điểm Quốc gia hàng đầu Việt Nam, bên cạnh trường THPT chuyên Quốc học Huế và THPT chuyên Lê Hồng Phong (TP.HCM).
Theo thống kê, trường THPT Chu Văn An 5 năm liên tiếp có mức điểm chuẩn vào lớp 10 cao nhất Hà Nội. Vào mỗi mùa tuyển sinh, các bậc phụ huynh và học sinh đều "choáng váng" trước tỷ lệ chọi khốc liệt và điểm đầu vào cao ngất ngưởng mà các thí sinh phải vượt qua để có thể vào trường "Chu".
Trường THPT Chu Văn An còn tự hào với những thế hệ học trò tài năng, nổi tiếng, tiêu biểu là các chiến sĩ tham gia cách mạng như đồng chí Lê Văn Lương, đồng chí Nguyễn Văn Cừ, đồng chí Nguyễn Đức Cảnh… Bên cạnh đó là những Giáo sư (GS), bác sĩ Tôn Thất Tùng, nhà thơ Xuân Diệu, họa sĩ Tô Ngọc Vân...
Nối tiếp truyền thống Trường Bưởi, ngày nay trường THPT Chu Văn An luôn tự hào là một trong những ngôi trường có thành tích học tốt, dạy tốt, đứng đầu giáo dục Hà Nội. Học sinh trường Chu đem về niềm tự hào cho đất nước với những tấm Huy chương danh giá tại các kỳ thi Olympic quốc tế và khu vực.
Trường THCS Trưng Vương – Trường Nữ sinh Đồng Khánh: 107 tuổi
Được thành lập năm 1917, trường THCS Trưng Vương (26 Hàng Bài, Hoàn Kiếm) khi ấy có tên là trường Nữ sinh Đồng Khánh, ngôi trường duy nhất của miền Bắc dành riêng cho học sinh nữ. Với người Hà Nội xưa, trường Nữ sinh Đồng Khánh với những cô học trò hồn nhiên, thướt tha trong tà áo dài trắng đã trở thành một niềm ký ức không thể nào quên.
Sau năm 1945, trường đổi tên thành trường THCS Trưng Vương, bắt đầu đào tạo chung cả nam và nữ. Trường đã vinh dự được 5 lần đón Bác về thăm và được coi là lá cờ đầu của ngành giáo dục Hà Nội.
Bên cạnh đó, niềm tự hào lớn của trường THCS Trưng Vương còn là thành tích đào tạo xuất sắc, đặc biệt là hệ thống lớp chuyên Toán cấp II, nơi đã đào tạo nhiều tài năng toán học: GS.TS Hoàng Xuân Sính – nữ tiến sĩ khoa học ngành Toán học đầu tiên của Việt Nam, GS Ngô Bảo Châu – giáo sư trẻ nhất Việt Nam, Hoàng Lê Minh - học viên Việt Nam đầu tiên đạt HCV Olympic Toán quốc tế…
Trường ĐH Y Hà Nội: 122 tuổi
Tiền thân của trường ĐH Y Hà Nội là trường Y khoa Hà Nội do Pháp thành lập năm 1902 với vị hiệu trưởng đầu tiên là bác sĩ Alexandre Yersin.
Năm 1906, Toàn quyền Đông Dương Paul Beau thành lập Viện ĐH Đông Dương, trường Y khoa Đông Dương trở thành một trường thành viên của Viện ĐH Đông Dương. Từ năm 1902-1945, các hiệu trưởng nhà trường đều là người Pháp và trường nằm dưới sự điều hành của trường ĐH Paris, ngôn ngữ giảng dạy là tiếng Pháp. Năm 1945, trường đổi tên thành trường ĐH Y Dược Hà Nội. Trong giai đoạn này, trường đã đào tạo nên các thế hệ bác sĩ (BS) có nhiều công sức dựng xây cho nền y học Việt Nam: BS Vũ Đình Tụng, BS Tôn Thất Tùng, BS Hoàng Đình Cầu…
Năm 1961, trường ĐH Dược Hà Nội tách ra, trường ĐH Y Hà Nội chuyển đến số 1 Tôn Thất Tùng, Đống Đa. Từ đầu những năm 90, trường ĐH Y Hà Nội đã phát triển những mũi nhọn của y học chuyên sâu như tim mạch, ghép tạng... đồng thời, phát triển những nghiên cứu của sức khỏe cộng đồng, mở rộng hợp tác đa phương với hầu hết các nước trong khu vực và trên thế.
Hơn 100 năm phát triển, trường ĐH Y khoa Hà Nội luôn gắn bó với Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung. Là trường ĐH đầu ngành chuyên ngành y khoa tại Việt Nam, trường ĐH Y Hà Nội được xếp vào nhóm trường ĐH trọng điểm quốc gia Việt Nam.
Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN): 118 tuổi
ĐHQGHN được đánh giá là 1 trong 1000 ĐH, trường ĐH tốt nhất thế giới. ĐHQGHN tiền thân là Viện ĐH Đông Dương (Université Indochinoise) được Toàn quyền Đông Dương Paul Beau ra quyết định thành lập vào năm 1906. Đây là cơ sở giáo dục bậc ĐH đầu tiên ở Việt Nam, được kỳ vọng trở thành “một đỉnh cao học vấn ở Đông Dương..., tạo ra ở xứ này một trung tâm văn hóa Âu châu và tăng cường ảnh hưởng của Pháp ở Viễn Đông” (trích tôn chỉ và sứ mệnh của trường).
Trường nằm ở 19 Lê Thánh Tông, Hoàn Kiếm, được xem là trường có kiến trúc quý hiếm nhất của Việt Nam thế kỷ 20, với sự giao thoa của kiến trúc Pháp cổ điển và kiến trúc phương Đông, trở thành một trong những cụm công trình có kiến trúc nổi bật nhất Hà Nội thời bấy giờ, cùng với Nhà hát lớn Hà Nội.
Trong quá trình phát triển, hoạt động của ngôi trường này đã nhiều lần bị gián đoạn do những biến cố lịch sử. Năm 1945, sau khi giành được chính quyền từ tay người Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký quyết định mở lại ĐH Đông Dương và đổi tên thành ĐHQG Việt Nam. Năm 1956, đổi thành ĐH Tổng hợp và từ năm 1993 thì lấy tên ĐHQGHN.
Trải qua hơn 100 năm, chứng kiến 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ trường kỳ của dân tộc, ĐHQGHN vẫn giữ được vai trò quan trọng trong việc đào tạo tầng lớp tri thức, trở thành ngôi trường có bề dày truyền thống, lịch sử nhất với hệ thống giáo dục uy tín hàng đầu Việt Nam.
