Vào ngày 10/10 vừa qua, Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố áp thêm 100% thuế với hàng hóa Trung Quốc. Đồng thời, ông cho biết sẽ siết kiểm soát xuất khẩu đối với toàn bộ phần mềm thiết yếu do Mỹ sản xuất, bắt đầu từ ngày 1/11 hoặc sớm hơn. Động thái này, theo ông Trump, là nhằm đáp trả "những hành động cực kỳ gây hấn" của Bắc Kinh.
Tổng thống Mỹ cũng để ngỏ khả năng hủy cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) dự kiến diễn ra cuối tháng này. Nếu vẫn được tổ chức, đây sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng đầu năm nay.
Lãnh đạo Mỹ sau đó nói với phóng viên tại Nhà Trắng rằng ông chưa hủy cuộc họp. "Tôi chưa hủy sự kiện, nhưng không biết liệu chúng tôi có gặp nhau hay không. Dù sao tôi cũng sẽ có mặt, vì vậy tôi cho rằng hai bên có thể tổ chức sự kiện", ông nói.
Động thái cứng rắn lần này của Washington xuất phát từ việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm – nhóm nguyên liệu chiến lược đối với ngành công nghệ cao và quốc phòng. Hiện Trung Quốc chiếm tới 90% thị phần đất hiếm toàn cầu, cung cấp vật liệu cho hàng loạt sản phẩm trọng yếu như smartphone, xe điện, động cơ máy bay cho đến radar quân sự.
Giới đầu tư Mỹ bình tĩnh trước sóng gió
Dù thị trường chứng khoán Mỹ có phiên giảm mạnh sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố xem xét tăng thuế nhập khẩu với hàng hóa Trung Quốc, giới chuyên gia cho rằng đây chủ yếu là sự điều chỉnh ngắn hạn, phản ánh tâm lý thận trọng sau giai đoạn tăng nóng, hơn là dấu hiệu khởi đầu cho một chu kỳ suy giảm mới.
Trao đổi với Reuters, ông Clayton Triick - Giám đốc Quản lý danh mục tại Angel Oak Capital (Atlanta), nhận định rằng biến động hiện nay là một nhịp điều chỉnh cần thiết sau thời gian dài thị trường đi lên với mức biến động rất thấp.
Thị trường cần một chất xúc tác để tái định giá. Sự kiện này chỉ đóng vai trò đó – không phải tín hiệu xấu cho nền tảng thị trường. Tôi không cho rằng đây là khởi đầu của một đợt bán tháo lớn, bởi lượng tiền mặt chờ giải ngân vẫn còn rất dồi dào.
Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố áp thêm 100% thuế với hàng hóa Trung Quốc.
Cùng quan điểm, Anshul Sharma - Giám đốc Đầu tư của Savvy Wealth (New York), cho rằng phản ứng của nhà đầu tư chủ yếu mang tính tâm lý.
Đây không phải vấn đề định giá hay sức khỏe doanh nghiệp. Kết quả kinh doanh vẫn vững vàng, bảng cân đối tài chính lành mạnh. Khi chính sách có chút bất định, thị trường phản ứng nhanh – nhưng đây là nhịp điều chỉnh trong một bức tranh tổng thể vẫn tích cực. Nếu căng thẳng thương mại được kiểm soát và đối thoại được nối lại, khẩu vị rủi ro sẽ nhanh chóng phục hồi.
Nhiều chuyên gia đồng thuận rằng đợt giảm này không làm thay đổi xu hướng tăng dài hạn của cổ phiếu Mỹ.
Ông Jamie Cox - đối tác điều hành của Harris Financial Group (Virginia), cho biết đây chỉ là cơ hội mua vào. Các nhà đầu tư tổ chức đang tận dụng sự suy yếu của nhóm cổ phiếu công nghệ và chip để tích lũy thêm. Thị trường bò tót (bull market) vẫn duy trì vững vàng.
Một minh chứng rõ nét cho sức sống của thị trường là sự biến động của Bitcoin – tài sản kỹ thuật số số một hiện này. Sau khi thông tin thuế quan được công bố, Bitcoin giảm mạnh từ trên ngưỡng 120.000 USD/BTC về còn 105.000 USD/BTC. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn sau đó, Bitcoin phục hồi mạnh mẽ, tăng trở lại lên 115.000 USD/BTC.
Nhà đầu tư Việt Nam có bị ảnh hưởng?
Dù vẫn còn sớm để đánh giá mức độ ảnh hưởng thực tế, đòn thuế 100 % lần này nhắm trực tiếp vào Trung Quốc, vì vậy Việt Nam không phải đối tượng chịu thuế và nhiều khả năng không gặp tác động tiêu cực đáng kể. Trước đó, sau 4 tháng đàm phán, Việt Nam đã đạt thỏa thuận thương mại riêng với Mỹ vào tháng 8/2025.
Thực tế, đây không phải là căng thẳng thương mại duy nhất giữa Mỹ và Trung Quốc trong những năm gần đây. Các đợt áp thuế qua lại đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy nhiều doanh nghiệp đa quốc gia đa dạng hóa nguồn cung ngoài Trung Quốc.
Khi thuế Mỹ tăng cao đối với hàng Trung Quốc, Việt Nam nổi lên như điểm đến thay thế, thu hút dòng vốn FDI và đơn hàng mới. Các tập đoàn như Apple, Samsung, Nike đã mở rộng đầu tư vào Việt Nam để giảm rủi ro thuế quan, trong khi ngành logistics và công nghiệp phụ trợ phát triển nhanh để đáp ứng nhu cầu sản xuất.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn cần thận trọng trước những hệ lụy lâu dài. Nếu chiến tranh thương mại Mỹ – Trung bùng phát rộng và kéo cả kinh tế thế giới vào suy thoái, nhu cầu tiêu dùng toàn cầu giảm có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu.
Bên cạnh đó, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn, tăng trưởng chậm lại ở quốc gia này cũng có thể tác động đến du lịch, xuất khẩu nguyên liệu thô và nông sản của Việt Nam.
Trong trung hạn, Việt Nam vẫn được đánh giá đủ khả năng thích ứng và tận dụng cơ hội từ thay đổi cấu trúc thương mại khu vực.
Vì vậy, các nhà đầu tư có thể yên tâm rằng đòn thuế của Trump chủ yếu nhằm răn đe Trung Quốc, và kinh tế Việt Nam nhiều khả năng tiếp tục đi trên quỹ đạo tăng trưởng tích cực nếu căng thẳng được kiểm soát.
Dù cần cẩn trọng trước bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tiếp tục diễn biến khó lường, nhà đầu tư Việt Nam vẫn có cơ hội tận dụng dòng vốn dịch chuyển và nhu cầu sản xuất toàn cầu. Biết nắm bắt thời cơ, Việt Nam có thể biến "nguy" thành "cơ", mở rộng xuất khẩu và củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng khu vực.
