Do vị trí ga nằm về phía Đông so với trục Bắc - Nam nên hướng tuyến vòng qua khu vực Nam Định sẽ khó đáp ứng tiêu chí "thẳng nhất có thể" - Ảnh: Vẽ Al
Chính phủ vừa trình Quốc hội hồ sơ chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Theo Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án (báo cáo NCTKT), dự án xây dựng mới tuyến đường sắt tốc độ cao dài 1.541km, đường đôi, khổ 1.435mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục.
Một trong những vấn đề được dư luận xã hội rất quan tâm là việc tuyến đường sắt này sẽ đi qua tỉnh Nam Định. Vị trí ga gần trung tâm TP Nam Định. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, hướng tuyến như vậy là đi "vòng", ảnh hưởng đến chi phí đầu tư cũng như chi phí vận hành khai thác. Đồng thời, không đáp ứng được chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó thủ tướng Trần Hồng Hà là "bảo đảm hướng tuyến thẳng nhất có thể".
Cụ thể, theo báo cáo NCTKT, ga Phủ Lý đặt tại xã Liêm Tuyền và xã Liêm Tiết, TP. Phủ Lý gần khu vực nút Liêm Tuyền, phía Đông đường bộ cao tốc. Từ sau ga Phủ Lý, tuyến cơ bản đi theo hướng đường sắt hiện tại và QL21 về phía TP Nam Định. Ga Nam Định đặt tại xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc (gần ga Đặng Xá đường sắt hiện tại).
Sau ga Nam Định, tuyến đi về phía Ninh Bình, vượt sông Đáy tại khu vực phía Đông khu công nghiệp Khánh Phú (TP Ninh Bình). Tại Nam Định sẽ đặt một trạm tại xã Vĩnh Hào, huyện Vụ Bản, được sử dụng để dồn dịch các phương tiện bảo trì (máy đầm, máy nâng giật chèn đường, máy điều hòa ba lát...) và chứa vật tư, vật liệu cho khu gian Nam Định - Ninh Bình.
Phù hợp địa hình khu vực đồng thời đáp ứng yêu cầu kỹ thuật
Đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết, hướng tuyến được nghiên cứu phải đảm bảo các yếu tố: Phụ thuộc quy hoạch ngành quốc gia, vùng, tỉnh, chuyên ngành liên quan đến dự án; đáp ứng các yêu cầu về điểm khống chế; đảm bảo chiều dài tuyến giữa các điểm khống chế là ngắn nhất, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của tuyến.
Mặt khác, phải phù hợp với điều kiện địa hình khu vực; hạn chế đi qua các khu vực nhạy cảm về môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, các khu di tích, danh lam thắng cảnh... Đồng thời, hạn chế khối lượng giải phóng mặt bằng, tránh các khu vực dân cư tập trung đông đúc, giảm thiểu ảnh hưởng đến các công trình hiện hữu.
Về vị trí ga đường sắt tốc độ cao, nghiên cứu được xác định trên những nguyên tắc cơ bản: Phù hợp với điều kiện hiện trạng, quy hoạch phát triển của địa phương; tiếp cận khu vực trung tâm đô thị, khu vực quy hoạch có tiềm năng phát triển mới; có khả năng kết nối tốt với hệ thống giao thông công cộng, giao thông khác và khai thác có hiệu quả hạ tầng, phương tiện.
"Như vậy, nhà ga chính là điểm khống chế quan trọng trên tuyến đường sắt tốc độ cao. Giữa các nhà ga, hướng tuyến được nghiên cứu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật tương ứng với cấp tốc độ thiết kế", đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt cho hay.
Với vị trí hướng tuyến đường sắt tốc độ cao qua tỉnh Nam Định, tư vấn cho biết, do vị trí ga nằm về phía Đông so với trục Bắc - Nam nên hướng tuyến vòng qua khu vực Nam Định sẽ khó đáp ứng tiêu chí "thẳng nhất có thể".
Tuy nhiên, vị trí ga Nam Định đã được nghiên cứu đảm bảo phù hợp với quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh; đáp ứng yêu cầu kinh tế - kỹ thuật của tuyến.
Phương án hướng tuyến nghiên cứu cũng đã được hỗ trợ của tư vấn quốc tế để phân tích, đánh giá và thỏa thuận thống nhất với các địa phương, trong đó tỉnh Nam Định thống nhất phương án tuyến.
Bộ GTVT: Tự lực làm đường sắt tốc độ cao, không phụ thuộc vào nước ngoàiVề kết nối, gom và giải tỏa hành khách, theo tư vấn, ngoài phục vụ nhu cầu vận tải cho tỉnh Nam Định, tuyến đường sắt tốc độ cao còn phục vụ cho cả vùng gồm tỉnh Thái Bình, một phần phía Đông Nam khu vực Hải Dương, Hưng Yên với quy mô khoảng 4 triệu dân.
"Trường hợp hướng tuyến không đi qua tỉnh Nam Định sẽ không phát huy được hiệu quả kết nối, không phù hợp với các quy hoạch đã được duyệt", tư vấn khẳng định.
Mặt khác, hướng tuyến đường sắt tốc độ cao "vòng" qua Nam Định sẽ hiệu quả về vận tải bởi Nam Định là khu vực phát triển công nghiệp dệt may, đông dân cư, nhu cầu đi lại cao. Đồng thời, đặt ga tại Nam Định sẽ kết nối thuận lợi với các tuyến đường sắt. Khi đó, ngoài tuyến đường sắt hiện hữu, đường sắt tốc độ cao trong tương lai sẽ kết nối với tuyến đường sắt ven biển Nam Định - Thái Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh (quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã định hướng sẽ đầu tư tuyến này khổ 1.435mm sau năm 2030). Khi đó, sẽ kết nối được các tỉnh duyên hải phía Bắc với đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, tăng hiệu quả khai thác vận tải.
Kết nối hành lang Bắc - Nam với khu vực đồng bằng sông Hồng.
Lý giải thêm, đại diện Ban Quản lý dự án đường sắt cho hay, ga Nam Định ngoài vai trò trung tâm của tỉnh Nam Định còn là điểm kết nối đến một số địa phương lân cận trong khu vực đồng bằng sông Hồng như Thái Bình, Hưng Yên... với dân số hàng triệu người. Do đó, ga Nam Định trên tuyến đường sắt hiện tại có vai trò quan trọng để kết nối hành lang Bắc - Nam với khu vực đồng bằng sông Hồng.
Trong quá trình nghiên cứu, cập nhật hướng tuyến đường sắt tốc độ cao, Bộ GTVT đã phối hợp rất chặt chẽ với các địa phương dọc tuyến. Kết quả rà soát thời gian qua đã tối ưu hóa hướng tuyến, giảm chiều dài toàn tuyến khoảng 4km.
Hướng tuyến này đã được báo cáo các cơ quan thẩm quyền, được các địa phương cập nhật trong quy hoạch tỉnh mà Bộ Kế hoạch & Đầu tư thẩm định, chấp thuận và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Như vậy hướng tuyến đã được nghiên cứu kỹ càng theo cách "thẳng nhất có thể".
"Trường hợp điều chỉnh hướng tuyến, sẽ không đáp ứng yêu cầu về sự phù hợp với quy hoạch và các tiêu chí về vị trí ga và hướng tuyến.Tuy nhiên, trong giai đoạn triển khai tiếp theo, trên cơ sở số liệu khảo sát chi tiết, hướng tuyến sẽ tiếp tục được rà soát, điều chỉnh cục bộ nếu cần", Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết.
Phan Trang
